Grote welzijnsverschillen tussen provincie en grote steden: ‘Waar je gelukkig van wordt, is zingeving’

Nederland mag dan financieel gezien één van de welvarendste landen ter wereld zijn, dat wil nog niet zeggen dat mensen daardoor automatisch gelukkiger in het leven staan. Uit onderzoek van Stand van Nederland: Generatie Next blijkt dat de welzijnsverschillen tussen de provincie en de steden groot kunnen zijn. Jesse David Marinus, onderzoeker van Planbureau Fryslân, is geboren en getogen in Friesland en noemt zichzelf een echte millennial die ervoor gekozen heeft om van de stad terug te keren naar de noordelijke provincie. “De echte kwaliteit van leven vind ik hier.”

In Friesland voelen mensen zich pas echt rijk. Uit onderzoek van het CBS is gebleken dat mensen in Friesland gemiddeld gezien veel gelukkiger zijn dan in de rest van Nederland. Niet vanwege materieel geluk, maar gemeenschapszin, ofwel mienskipssin. Volgens Marinus gaat het in het stadsleven alleen maar om carrière maken. “Dat kan je in Friesland ook doen, maar je kan dan thuis wel de rust vinden.”

Hoger inkomen, maar ongelukkig

In Rotterdam hebben inwoners gemiddeld gezien een veel hoger inkomen dan in Friesland, maar toch zijn ze minder gelukkig. Tegelijkertijd heerst ook veel armoede in de stad. De 29-jarige Rachel Hughes kan maar moeilijk rondkomen, ook omdat ze hard bezig is om schulden uit haar studententijd af te lossen. “Ik werd een emotionele koper, omdat ik veel trauma’s van het verleden nog niet goed een plek had gegeven.”

Haar geluk hangt af van het afbetalen van deze schulden. Ze ziet dat dit in de stad een veelvoorkomend verschijnsel is. “Ik denk wel dat veel mensen blij zijn wanneer hun rekeningen zijn betaald. Het is hier echt ‘niet lullen, maar poetsen’.”

Hoger tevredenheidsgehalte

“We scoren in Friesland slechter op het BBP, inkomen en vermogen, maar we scoren veel hoger op sociaal en fysiek niveau”, zegt Marinus. “We hebben hier meer groen, gezondere lucht, we doen meer met elkaar en zijn meer bezig met vrijwilligerswerk. Ook hebben we minder stress en een hoog tevredenheidsgehalte.”

In het dorp is het dus niet geld, maar gemeenschapszin en iets voor elkaar kunnen betekenen wat de mensen gelukkig maakt.

Friese paradox

Friesland loopt dan wel achter op de rest van Nederland qua opleidingsniveau en loon, maar de provincie loopt voor op onderwerpen als samenhang, ruimte en geluksgevoel. Dat wordt de Friese paradox genoemd. “Al is dit gevoel niet specifiek alleen in Friesland te vinden. In Drenthe heb je bijvoorbeeld het Naoberschap, zij hebben ook een sterk gemeenschapsgevoel. En in Zeeland, Gelderland en Limburg zijn mensen ook heel tevreden met hun woonomgeving”, zegt Marinus.

“Het gaat ook meer over het gesprek dat we moeten gaan voeren. Dat we nu nog dominant focussen op het BBP, inkomen en vermogen, maar dat we daardoor soms voorbijschieten aan al die sociale en fysieke elementen die in het leven ook van belang zijn.”

Geluk in zingeving

Ook Hester van der Werff heeft haar geluk in Friesland gevonden. Ze werkt in een moestuin waar ze samen met vrijwilligers groenten verbouwt voor de voedselbank. Hier eten wekelijks tientallen gezinnen van. Ze woont nu zeven jaar op het Friese platteland en noemt het haar ‘happy place‘. “Ik ben verhuisd vanuit Leeuwarden en vorig jaar, toen de energieprijzen en prijzen van de boodschappen stegen, zag ik om me heen dat in het dorp armoede was. De voedselbanken krijgen steeds meer cliënten. Als je je dan nog eens bedenkt dat één op de zes Nederlanders graag gezond wil eten maar dat niet kan betalen, dan is dat schrijnend.”

Daardoor verbouwt Van der Werff samen met andere vrijwilligers groenten op het erf dat gratis beschikbaar is gesteld door de buren. Ook zij benadrukt de gemeenschapszin die in Friesland heel erg belangrijk is en al sinds begin af aan in de mentaliteit zit. Ze vindt dat je inderdaad genoeg geld op de bankrekening moet hebben staan “om niet straks wakker te hoeven liggen”. “Maar daarna word je niet gelukkig van meer geld en meer kopen. Dan worden dingen alleen maar minder waard. Waar je gelukkig van wordt, is zingeving.”

In de grote stad voelen mensen zich ondanks financiële welvaart toch ongelukkiger. Volgens Hughes komt dat door een bepaalde stadse bewijsdrang onder de jongere generatie. “Maar op het platteland lijkt mij dat de kosten wat lager zijn en mensen wonen niet op elkaar.” Ze geeft aan dat het bredere welvaartsplaatje voor haar later komt, maar dat ze eerst hard zal moeten werken.

Lees ook:

CBS: brede welvaart lager bij jongeren, veel ontevredenheid

Door: Rick Hartkamp