Toename van online radicalisering baart NCTV zorgen: ‘Dit soort geluiden beginnen ‘gewoon’ te worden’

Pieter-Jaap Aalbersberg is Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en maakt zich zorgen over online dreigingen en radicalisering in de samenleving. Dat zegt hij bij WNL Op Zondag. “Als dit nog je enige werkelijkheid online is, dan wordt dit ook je werkelijkheid.”

Afgelopen week meldde de NCTV in een dreigingsrapport dat de kans op een terroristische aanslag in Nederland is toegenomen. Aalbersberg legt uit dat zo’n rapport wordt opgesteld aan de hand van de informatie die de politie, het Openbaar Ministerie en de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten aan hen geven.

Een van de zaken die opvalt in het rapport is de rol die online media spelen binnen het dreigingsbeeld. Aalbersberg: “We hebben een samenleving die is ingericht op een fysieke samenleving waar de overheid beschermt met het leger dat je niet binnengevallen wordt en binnen een land democratisch met strafrecht. Met die hele nieuwe online wereld zie je dat we daar nog mee worstelen.”

‘Anti-eliteperspectief’

Volgens de NCTV-topman is er sprake van een anti-eliteperspectief. Hij doelt hiermee op het beeld van een complot van een elite die niet te vertrouwen is, niet meer beschermt en ervan uitgaat dat ze het individu willen ondermijnen. “Het is op korte termijn risicovol, omdat individuen als alleenplegers tot radicaliserend geweld kunnen overgaan. Maar ook op lange termijn omdat, en dat schetsen we in ons beeld, dit meer de democratie ondergraaft.”

Aalbersberg wijst op het gebrek aan vertrouwen in de overheid, dat niet alleen in Nederland plaatsvindt, maar in de hele westerse democratie. “Die online samenleving heeft door middel van zijn algoritmes ook iets weg van mensen in een tunnel trekken en daar binnenhouden.”

Beluister hier de hele aflevering als podcast terug:

Voormalig CDA-staatssecretaris Mona Keijzer benadrukt dat dit niet per sé gaat over mensen die tegen de overheid zijn. “In dat rapport staat ook heel mooi beschreven, en dat is natuurlijk ook de rechtsstaat: dat je mág demonstreren. Je mág tegen bepaalde overheidshandelingen zijn, je mág geen vertrouwen hebben.” Ze vervolgt: “Als we in een samenleving komen waarin de ene burger de andere gaat verlinken, omdat ze een mening hebben die hen niet bevalt, dan zijn we echt ver weg.”

Aalbersberg waarschuwt dat dit soort anti-institutionele geluiden ‘gewoon’ beginnen te worden, wat volgens hem ook geldt voor het rechtsextremisme. “Als dit nog je enige werkelijkheid online is, dan wordt dit ook je werkelijkheid.”

‘Wees alert’

Volgens Aalbersberg moet er aan twee kanten worden gewerkt om dit probleem in te dammen. Enerzijds zal de overheid moeten werken aan het terugwinnen van het vertrouwen van de burger. Anderzijds roept hij burgers op om vooral alert te zijn. “We hebben in Nederland een vrij stevige aanpak op terrorisme gehad wat niet alleen maar centraal is, maar ook lokaal”, zegt hij. “Als je echt bezorgd bent, dat je dan weet, ik moet moet mijn wijkagent of ik moet in mijn organisatie ernaar vragen.”

Het was onder meer deze lokale manier van denken die ervoor heeft gezorgd dat het jihadisme in Nederland kon worden beperkt en aanslagen konden worden voorkomen. “Je wilt, en we hebben het nu echt over mensen die radicaliseren, niet overgaan tot geweldsgebruik.”

Lees ook:

Is het einde van Rutte IV in zicht? ‘Wie heeft nog vertrouwen in dit kabinet’

Door: Matthijs Meulblok