Koehandel om de restzetels in de Eerste Kamer: ‘Daar wordt echt over nagedacht’

Vanmiddag worden om 15.00 uur door 616 leden van de Provinciale Staten de nieuwe leden van de Eerste Kamer gekozen. Naast de verwachte zetels zijn er ook nog acht restzetels in het spel. De ‘koehandel’ om deze restzetels is in volle gang.

Huidig CDA-minister Karien van Gennip geeft bij Goedemorgen Nederland toe dat er al lang en breed binnen de partijen wordt besproken hoe ze het pokerspel om de restzetels gaan spelen. “Daar wordt echt over nagedacht en daar moet je ook eerlijk over zijn.”

Politiek commentator bij De Telegraaf Wouter de Winther legt uit hoe het precies met de restzetels zit. “Partij A haalt een percentage van bijvoorbeeld 19 procent van de stemmen en je hebt 18 procent nodig voor een X aantal zetels. Dan heb je 1 procent over en kan je kijken of je die op je eigen partij laat stemmen of je gaat kijken om die strategisch te laten stemmen op een partij bij jou in de buurt staat qua ideologie of coalitie.”

Coalitie aast op restzetels

Onder meer de ChristenUnie en het CDA zouden op deze manier nog een extra zetel in de Senaat kunnen binnenslepen. Volgens De Winther zou het dus aannemelijk kunnen zijn dat een VVD-Statenlid op de ChristenUnie gaat stemmen. “Voor het behalen van meerderheden in de Senaat voor de wetsvoorstellen van de coalitie is het wel handig als je met zo min mogelijk partijen hoeft te onderhandelen voor die steun.”

Van Gennip beaamt dat er druk wordt gepuzzeld op het hoofdkantoor van het CDA, maar dat er met grote veranderingen die het kabinet graag wil doorvoeren er altijd wordt gekeken naar een breder draagvlak dan alleen de coalitie. “Die arbeidsmarkthervorming wil je echt met meerdere partijen doen. Het helpt natuurlijk wel als je een aantal restzetels als coalitie krijgt.”

Op dit moment heeft de coalitie naar verwachting slechts 22 van de 75 zetels in de Eerste Kamer. Dat betekent dus dat er samenwerkingen moeten worden gezocht. Dat zou zowel over rechts kunnen met de BBB als over links met PvdA/GroenLinks die gezamenlijk een fractie gaan vormen in de Senaat. Ook deze partijen azen op restzetels.

Over rechts of toch over links?

De Winther denkt dat een samenwerking met de BoerBurgerBeweging het meest voor de hand zal liggen, omdat zij naar verwachting de grootste fractie zullen vormen. Toch kan er nog van alles misgaan, zegt hij. “De BBB-Statenleden moeten ook allemaal ‘goed’ stemmen. Er zijn veel nieuwe mensen en je moet nooit uitsluiten dat ze een vergissing begaan.” In het verleden is het volgens De Winter vaker verkeerd gegaan met het stemmen. “Je moet een vakje roodkleuren, maar niet gaan omcirkelen. Het moet met een rood potlood en niet met een zwarte viltstift of een verkeerde kleur pen, want dan is je stem ongeldig.”

Theoretisch gezien kan de BBB ook groter worden dan verwacht, stelt De Winther. “Er kunnen oppositiepartijen zijn die denken: laten we de BBB groter maken, want stemmen op onze regionale partij heeft weinig zin.”

Daarentegen verwacht De Winther dat de coalitie ook over links kan gaan als het gaat om bijvoorbeeld klimaat. Als PvdA/GroenLinks een extra zetel binnen kan halen kan ook dat strategisch een voordeel opleveren. “Dat scheelt dan weer dat je geen extra partijen aan het linkse blok moet hebben met allemaal hun eigen wensen.”

Van Gennip zegt dat het heel erg van het onderwerp af zal hangen of het kabinet over links of rechts wil gaan, wanneer ze op zoek moeten naar een meerderheid. “Dat moesten we al en dat moeten we nu ook. Je hebt ook nog de SGP, Volt en de SP. Je hebt heel veel partijen met wie je zaken kan doen, en zo moet dat ook.”

Lees ook:

VVD-senator Annemarie Jorritsma: ‘Ik mis humor in de huidige politiek’

Door: Matthijs Meulblok