Stemmen ronselen moet strenger worden aangepakt: ‘Democratie is een heel kostbaar bezit’
Stemmen ronselen voor de verkiezingen is nu al verboden, maar vaak lastig te bewijzen. Minister van Binnenlandse Zaken Hanke Bruins Slot (CDA) werkt aan een wet om het ronselen strenger aan te pakken. “Mensen moeten weten dat als ze hier aan gaan beginnen dat ze een straf krijgen.”
Ondanks dat het ronselen van stemmen nu al verboden is, is de wet die dit strafbaar stelt sterk verouderd. De minister vertelt in Goedemorgen Nederland op NPO 1 dat ze bezig is om de wet te moderniseren. Nu gaat de wet er nog vanuit dat je letterlijk bij iemand aan de deur komt en zegt dat je iemands stem wilt hebben.
De huidige wet stamt nog uit de tijd dat nog niet iedereen toegang had tot het internet. Whatsapp en social media bestonden niet. Deze vormen van stemfraude zijn dus nog niet strafbaar. Bovendien is het een heel lichte straf, zegt Bruins Slot. “Een maand. Dat moet een half jaar worden.” Ze ziet het ronselen van volmachtstemmen als een zwakke schakel in de democratie. “Mensen moeten weten dat als ze hier aan gaan beginnen dat ze een straf krijgen.”
Stelen van je stem
Met ronselen wordt het ‘stelen van je stem’ bedoeld. Je kan altijd zelf je stem uitbrengen of iemand anders vragen dat te doen. “Maar er zijn ook praktijken dat iemand jou geld wilt geven voor jouw stem en volmacht”, zegt Bruins Slot. “Een ander voorbeeld is dat tegen kwetsbare ouderen wordt gezegd ‘zal ik even voor je stemmen’ of dat je via internet oproep doet: ‘zorg ervoor dat je zo veel mogelijk stemmen binnenhaalt om op mijn partij te stemmen.'”
VVD-Tweede Kamerlid Pim van Strien is het eens met de minister dat er strenger moet worden opgetreden tegen het ronselen van stemmen. Hij zegt: “Democratie is een heel kostbaar bezit, dus om het op die manier te beschermen lijkt me heel goed.” Volgens hem is de volmacht een prima middel om je democratisch recht uit te oefenen. “Maar als er misbruik van wordt gemaakt en dat ertoe leidt dat er minder vertrouwen in de verkiezingen komt moet je dat aanpakken.”
Lastig te controleren
De minister geeft toe dat het lastig blijft om te controleren of er daadwerkelijk misbruik is gemaakt van het stemrecht. Ze zegt dat het een belangrijk verschil is wanneer bijvoorbeeld je buurvrouw je vraagt of je voor haar wil gaan stemmen omdat ze op vakantie is, of wanneer iemand oproept op social media om zo veel mogelijk mensen aan te spreken om een volmacht te krijgen en stemmen te verzamelen voor een specifieke partij. “Als je zelf zegt ik wil dat je mijn stem uitbrengt is het prima, maar dat een ander jou dwingt of omkoopt of het op een andere manier steelt, dan is het fout.”
Ondanks dat er een stemgeheim is, is het niet verboden om een foto te maken van je stem in het stemhokje. Tech-expert Danny Mekic wil echter ook de ‘stemfie’ verboden maken. “Dat is ook een manier om mensen te dwingen een stem uit te brengen op een bepaalde partij, of om daar geld voor aan te bieden. Je kunt dan gaan stemmen en dan bewijs je met een selfie dat je inderdaad die stem hebt uitgebracht. Je zou achteraf geld kunnen krijgen als je zegt dat je die stem hebt uitgebracht.” Volgens hem moet het uitbrengen van je stem echt een privéfenomeen blijven.
Roermond
Vaak doen burgemeesters aangifte als er sprake is van vermoedelijke fraude met stempassen. Zo waren er bij de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen al een aantal gevallen naar voren gekomen, onder meer in Roermond. Toch leiden veel aangiftes niet altijd tot vervolging. In het geval van Roermond loopt volgens de minister een zaak door het Openbaar Ministerie. “Dat is volgens mij een goed voorbeeld om te laten zien dat er een grens wordt gesteld en dat de rechter moet bepalen of er een straf komt.”
Voor de komende verkiezingen zal de wetswijziging nog niet gelden. De minister hoopt nu vooral dat mensen hun eigen verantwoordelijkheid nog zullen nemen. “Elk geval is er één te veel.”
Lees ook:
Primeur: regionale journalisten werken mee aan Kieskompas voor Provinciale Staten
Door: Matthijs Meulblok
Maak nu het verschil. Het telt. Word lid van WNL. Klik hier
Terugkijken: de gevaarlijke online markt achter cosmetische ingrepen
De wereld van cosmetische ingrepen is populair onder millennials. Steeds vaker laten zij zich volspuiten met botox of fillers. Er gaat zelfs een grote online markt achter schuil.
Is dit nog tegen te houden? Menen Seijkens gaat op onderzoek uit.
Beluister de podcast
- Partijleider Frans Timmermans van GroenLinks/PvdA en lijsttrekker Bas Eickhout trappen de campagne voor de Europese verkiezingen af;
- Rechtsgeleerde Afshin Ellian over de pro-Palestina demonstraties;
- Hoogleraar Marjan Olfers over de diskwalificatie van Joost Klein. Wat zijn de grenzen van grensoverschrijdend gedrag?
- En historicus Yoeri Albrecht over legendarische films over presidenten en premiers. Aanleiding is de film over de jonge jaren van Donald Trump.
Luister nu terug!
Met de Europese verkiezingen in het vooruitzicht, richt GroenLinks-PvdA de pijlen op radicaal-rechts in Europa. De partij vreest dat centrumpartijen worden weggevaagd door radicaal-rechts, zoals…
Lees meerOndanks dat Joost Klein met zijn nummer Europapa tweede werd in zijn halve finale, werd hij gediskwalificeerd door de EBU voor de finale. Klein zou…
Lees meerDe kosten van de schade door de protesten bij de Universiteit van Amsterdam (UVA) lopen op tot ruim 1,5 miljoen euro. Rechtsgeleerde Afshin Ellian heeft…
Lees meerAls de vier onderhandelende partijen er niet samen uitkomen, dan is de bal aan Frans Timmermans, als leider van de een-na-grootste partij van Nederland. Timmermans…
Lees meerBotox en fillers zijn eenvoudig online te bestellen, maar komen niet zonder gevaar. Daarvoor waarschuwen ervaringsdeskundigen Sietske Atsma en Brenda Berndsen in Stand van Nederland:…
Lees meerDe Overijsselse politicus Rick Brink is zaterdag op 38-jarige leeftijd overleden. Hij was van 2019 tot 2021 de eerste ‘minister van gehandicaptenzaken’, een functie van…
Lees meerZwitserland heeft zaterdagavond in het Zweedse Malmö de 68e editie van het Eurovisie Songfestival gewonnen. Israël, van tevoren een andere favoriet van de bookmakers, is…
Lees meerDe vier formerende partijen kijken met een schuin oog naar de politieke ontwikkelingen in België op het gebied van asiel en migratie. Volgens politiek verslaggever…
Lees meerJoost Klein heeft slechts “een dreigende beweging” naar een camera gemaakt en daarbij niemand geraakt. Dat stelt omroep AVROTROS in een reactie op de diskwalificatie…
Lees meerDe Universiteit van Amsterdam (UvA) schat dat de pro-Palestijnse demonstraties van deze week 1,5 miljoen euro aan schade hebben aangericht. Schade die is ontstaan aan…
Lees meerDe Zweedse omroep SVT meldt dat de European Broadcasting Union (EBU) een crisisoverleg heeft na de diskwalificatie van Joost Klein. Eerder op de dag maakte…
Lees meerItalië: het land van opera, Romeinse ruïnes, de Toren van Pisa, maar ook het land met een schrijnende economische situatie. Waar Italianen in het noorden…
Lees meerAls we de berichtgeving uit verschillende media en de mening van diverse politici moeten geloven, dan lijkt Nederland langzamerhand te veranderen in het Mexico aan…
Lees meerJoost Klein doet niet meer mee aan de finale van het Eurovisie Songfestival. De Nederlandse inzending is door organisator European Broadcasting Union (EBU) gediskwalificeerd. Dat…
Lees meerJoost Klein doet vrijdagavond niet mee aan de tweede repetitieshow voor de finale van het Eurovisie Songfestival. De vakjury’s beoordelen een eerder optreden van de…
Lees meer