CPB: koopkracht daalt 4 procent ondanks impact energieprijsplafond

Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht dat de koopkracht van een doorsnee Nederlands huishouden dit en volgend jaar met in totaal zo’n 4 procent daalt, ondanks het prijsplafond voor energie dat in januari gaat gelden. Daarbij gaat het adviesorgaan van de overheid uit van de actuele energieprijzen. Econoom Edin Mujagić roept de overheid op structurele maatregelen te nemen om de energierekening betaalbaar te houden.

Het CPB bracht vier scenario’s in kaart voor de impact op de koopkracht, waarbij naast de actuele energieprijzen gekeken werd naar lagere energieprijzen en hogere energieprijzen. Ook werd gekeken naar de invloed van hogere energieprijzen als Nederlandse huishoudens dit jaar een strenge winter door moeten maken.

De koopkrachtdaling komt met name door de hoge inflatie en lonen die daarbij achterblijven, stelt het CPB. Volgens het basisscenario, waarin wordt uitgegaan van de actuele energieprijzen, komt de inflatie volgend jaar uit op 3,5 procent. Zonder het prijsplafond voor energie zou dat 6 procent hoger zijn.

Lager inkomen

Mensen met een lager inkomen lopen het grootste risico. Weliswaar lijken zij het meest te gaan profiteren van het energieprijsplafond, maar deze groep besteedt een groter aandeel van het inkomen aan energie. Het CPB denkt dat er op termijn zo’n 430.000 huishoudens in de financiële problemen komen en niet langer hun eten, woonlasten of energiekosten kunnen betalen. In het geval van een strenge winter kan dit aantal oplopen tot 500.000.

Welk scenario ook realiteit wordt, het prijsplafond zorgt ervoor dat een doorsnee huishouden minder merkt van schommelingen in de energieprijzen. Mocht de energieprijs bijvoorbeeld toenemen, dan neemt het koopkrachtverlies van een doorsnee huishouden met slechts 0,2 procentpunt toe ten opzichte van het basisscenario, ook bij een strenge winter.

‘Structurele maatregelen nodig’

Econoom Mujagić waarschuwt dat energie- en stroomprijzen niet terugkeren op het niveau van voor de oorlog in Oekraïne, ook niet wanneer die oorlog eindigt. “Mensen zeggen: als het rustig is met Rusland en Oekraïne, gaan we terug naar af. Dat is een misvatting. Je hebt andere structurele ontwikkelingen in gang gezet, zoals de vergroening. De prijs is dat de energierekening structureel hoger ligt dan in het verleden.”

Mujagić pleit voor structurele maatregelen uit Den Haag om de energierekening betaalbaar te houden. “De maatregelen die de overheid heeft genomen voor dit jaar en volgend jaar, helpen tijdelijk. Het laatste wat je nu moet doen als overheid is afwachten, omdat je het prijsplafond al hebt geregeld.”

“De overheid heeft tijd gekocht om volgend jaar alles in het werk te stellen om na te denken over structurele maatregelen, om de pijn voor mensen ook na 2023 te voorkomen”, zegt de econoom. “Als je enkel tijdelijke maatregelen neemt, blijf je bezig.”

LEES OOK: Ingrid Thijssen eist grote zak geld van Brussel om exodus industrie naar VS te voorkomen

Door: Peter Visser