Nederland moet bewuster worden van de gevaren van nepnieuws: ‘Je hebt niet door dat je in een bubbel zit’

De verspreiding van nepnieuws is ronduit gevaarlijk en sociale media staan er vol mee. VVD-Kamerlid Queeny Rajkowski wil daarom dat Nederland zich bewuster wordt van het gevaar van nepnieuws. Ook moeten platformen als Facebook, Instagram en Twitter beter met de overheid communiceren over de (des)informatie die zij vergaren. “Waar we vroeger altijd dachten: het verspreiden van nepnieuws is vrijheid van meningsuiting, moeten we dat laten gaan.”

Lange tijd dachten we in Nederland dat nep- en desinformatie ons niet ging raken, zegt Rajkowski in Goedemorgen Nederland. “Maar juist tijdens de coronacrisis zien we dat heel veel mensen daardoor het vaccin niet nemen en daardoor op de ic belanden. Terwijl juist deze mensen het vaccin moeten hebben.”

Als voorbeeld noemt Rajkowski het nieuws over zwangere vrouwen die het vaccin niet durven nemen. “Terwijl het nu duidelijk is dat wanneer je dat wel doet, je minder kans hebt om op de ic te belanden”, zegt het Kamerlid. “Dat is het effect van nepnieuws. Jij leest dat online, en hebt niet door dat je in een bepaalde bubbel zit.”

LEES OOK: Gynaecologen aan zwangeren: ‘Laat je vaccineren’

De VVD’er benadrukt dat er ook veel nepnieuws moedwillig verspreidt wordt vanuit bijvoorbeeld Rusland, om onrust te veroorzaken in Nederland. “De Russen proberen met heel veel nepberichten te veroorzaken dat mensen niet meer vertrouwen in journalisten, in de persvrijheid, niet meer in politici”, zegt ze. “Dat kan zorgen voor onrust op straat en geweld tegen het systeem. Dat is een heftig effect, maar daar hebben zij baat bij. Op het moment dat mensen onze rechtstaat steeds meer gaan wantrouwen, krijg je dit soort uitwas.”

Hoe beoordeel je of iets nep is?

Beoordelen of iets nep is, is lang niet altijd even makkelijk, weet ook social media expert Michiel Kalverda. Mensen krijgen héél veel informatie binnen, en hebben vaak “lage informatievaardigheden”. “Daardoor loopt de beoordeling of iets betrouwbaar is achter.”

Kalverda geeft aan dat je kritisch moet zijn op welke informatie je binnen krijgt. “Dus dat je niet meteen denkt: dit is wat ik al geloof, dus het zal wel waar zijn”, zegt hij.

Ook hij zou graag zien dat er wijdverbreid meer gedaan wordt aan de bewustwording van de gevaren van nepnieuws. “Wat ik heel erg wil aanmoedigen is dat er geld beschikbaar komt om die informatievaardigheden bij de bevolking op orde te krijgen. Dat gaat helpen. Ga op zoek naar het grotere frame. Sta ervoor open, en zorg dat je je meer inleest en af en toe verandert van mening.”

Rajkowski benadrukt dat bij veel jonge kinderen hun telefoon “een soort verlengstuk” van hun lichaam is geworden. “Dat betekent dat ze heel veel informatie via dat scherm binnenkrijgen. Dan is het toch wel goed als we met elkaar leren dat als we die informatie krijgen, wij leren te begrijpen wie die informatie stuurt. Van kritisch tegendenken worden we uiteindelijk een betere democratie.”

‘Zou fijn zijn als we die informatie ook in Nederland zouden hebben’

De VVD vindt dan ook de overheid een rol moet hebben in het verbeteren van het verwerken van (des)informatie en wil daarom met sociale media platformen in gesprek. “Op Europees niveau is dat gesprek al gestart. Grote social media platformen gaan regelmatig met de Europese Commissie praten om te laten zien welke informatie ze onder ogen hebben gekregen en welke berichten ze geblokkeerd hebben”, legt ze uit.  “Het zou zo fijn zijn als we die informatie ook in Nederland zouden hebben, zodat we veel gerichter kunnen kijken: hoe proberen ze in Nederland de verkiezingen te beïnvloeden, of onrust te veroorzaken? Dan kunnen we daar ook gericht tegencampagnes op loslaten.”

LEES OOK: Kamer worstelt met de vraag: hoe om te gaan met FvD-leider Baudet?

Door: Redactie