Ook coalitiepartijen verantwoordelijk voor vertrouwenscrisis: ‘Lastig vol te houden dat Rutte het probleem is’

Het inmiddels demissionaire kabinet heeft doelbewust informatie voor het parlement achtergehouden. In een ministerraad in 2019 over de toeslagenaffaire zou in aanwezigheid van de VVD, CU, CDA en D66 daar bewust toe besloten zijn. Een interessante ontwikkeling, zegt politiek commentator Wouter de Winther, want nu blijkt dat niet alleen Rutte schuldig is aan de vertrouwenscrisis. “Nu ligt op tafel dat de coalitiepartijen zelf ook medeverantwoordelijk zijn. Zij komen nu in een lastige positie om vol te blijven houden dat Rutte het probleem is.”

De tweede formatiepoging van Herman Tjeenk Willink draaide om rust, inhoud en vooral om het kweken van onderling vertrouwen tussen politieke partijen. Dat doel lijkt ontzettend ver weg nadat RTL Nieuws woensdag de besprekingen in de ministerraad over het toeslagenschandaal heeft onthuld.

Uit een uitgebreide reconstructie blijkt dat er daar ‘keer op keer’ geklaagd werd over kritische Kamerleden, onder wie Pieter Omtzigt (CDA). Het commentaar van Kamerleden zou ‘minder scherp’ moeten zijn, en volksvertegenwoordigers moeten het kabinetsbeleid steunen. CDA-minister Hoekstra zou gezegd hebben: “We hebben geprobeerd de heer Omtzigt te sensibiliseren, maar dat is niet gelukt”.

Verder werden er afspraken gemaakt om het parlement niet alle informatie te geven waar de Kamer om had gevraagd. Daarbij ging het vooral om de onrechtmatige stopzetting van toeslagen voor kinderopvang, en wie hiervan op welk moment op de hoogte was. Rond die tijd werd duidelijk dat de affaire veel groter was dan voorgespiegeld. Ook stond de positie van toenmalig D66-staatssecretaris Menno Snel (Financiën) onder druk.

‘Rutte werd gezien als de eindverantwoordelijke’

Lang werd de verantwoordelijkheid voor de bestuurscultuur in Den Haag en alles wat er misging rondom de kinderopvangtoeslag door politieke tegenstanders “gehangen aan Rutte”, zegt De Winther in Goedemorgen Nederland. “Hij werd gezien als de eindbaas en eindverantwoordelijke van het totale drama en voor het kabinetsbeleid van dit, maar ook de voorgaande kabinetten.” Maar nu blijkt dat ook D66 en CDA medeverantwoordelijk waren, zegt De Winther. “Er is ook reden om aan te nemen dat ook door D66 ook een bepaalde invulling is gegeven in de overleggen.”

‘Ik weet niet wat er in de thee zit bij de ministerraad’

Hoekstra en Kaag weigerden woensdag te antwoorden op de vraag of er is geprobeerd om kritische Kamerleden tegen te werken. Hoekstra zei zich “niet te herkennen” in het verhaal van RTL.

“Ik weet niet of ik op dat moment fysiek in Nederland was of in Niger”, zei Kaag. Dat verweer viel niet goed in de Kamer. De D66-leider was namelijk een aantal weken geleden nog buitengewoon kritisch op het falende geheugen van Rutte aangaande de beruchte ‘Omtzigt: functie elders’-notitie. “Ik weet niet wat er in de thee zit bij de ministerraad. Je zou denken dat mensen als minister geselecteerd worden op tenminste een redelijk functionerend geheugen. Dit wordt wel heel triest zo”, zei DENK-leider Farid Azarkan hierover.

Opheldering

De oppositie is woest en vraagt om opheldering. Ook wordt geëist dat een deel van de notulen van de ministerraden van 2019 openbaar worden gemaakt. Volgens demissionair premier Rutte is er “niets vreemds of onoorbaars gebeurd” bij deze kabinetsoverleggen. Rutte zou geen moeite hebben met het vrijgeven van de notulen van de ministerraad. Of Hoekstra en Kaag daar ook mee akkoord zijn, is nog onzeker.

Na de ministerraad van vrijdag komt het kabinet met een uitgebreide verklaring per brief, gevolgd door een debat. De oppositie had hier het liefst vandaag al een debat over gevoerd, maar dat gaat om die reden niet door.

LEES OOK: Azarkan (DENK): ‘Goed dat we vaststellen dat toeslagenaffaire eerder begon’

Door: Redactie