Conflict tussen Oekraïne en Rusland laait op: ‘Hoogst verontrustend’

Nog nooit waren er sinds de annexatie van de Krim in 2014 zo veel Russische militairen bij de Oekraïense grens als nu. De NAVO maakt zich grote zorgen over de situatie die dreigt te escaleren.

Volgens secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg is het niet gerechtvaardigd dat Rusland haar troepen in en rond Oekraïne zo heeft uitgebreid. Hij noemt het “onverklaarbaar” en “hoogst verontrustend”. Hij roept Rusland op hiermee te stoppen.

‘Bekende tactiek van Poetin’

Het conflict lijkt sluipend weer te zijn opgelaaid, zegt diplomatiedeskundige Robert van de Roer in Goedemorgen Nederland. “Het is iets heel recents. Er zijn nu zo’n veertigduizend Russische militairen rond de Krim en ongeveer veertigduizend aan de oostgrens. Poetin en zijn woordvoerder zeggen dat het een oefening is en dat het binnenlandse transporten zijn. Maar er zijn de afgelopen weken wel degelijk Oekraïense militairen gesneuveld. Er zijn provocaties in dit gebied.”

Iedereen gist naar de werkelijke beweegredenen van Poetin. Een oefening lijkt het niet te zijn. “Dat is apekool. Het is een bekende tactiek van Poetin om verwarring te zaaien en commotie te creëren. Maar wat er achter zit? Er komen verkiezingen aan in Rusland, zijn partij staat er zwak voor en Navalny, de oppositiecriticus die in de gevangenis zit en zelfs in het ziekenhuis, geniet grote populariteit.”

LEES OOK: Europese sancties voor Rusland vanwege vergiftiging Navalny

‘Dat is een uitspraak die er niet om liegt’

En Oekraïne is zich ook aan het verharden tegen Rusland, merkt Van de Roer op. “Er is een vriend van Poetin, de oligarch Medvedtsjoek, die op de sanctielijst staat. Ook zijn drie pro-Russische televisiestations geblokkeerd en er is een beleid aangenomen door de Oekraïense president voor herintegratie van de Krim in Oekraïne.”

In het gebied van de Krim zit ook een grote Russische gemeenschap. “En dat Russisch sprekende deel wil misschien wel bij Rusland horen. Sinds Poetin daar zijn gang is gegaan sinds 2014 is de populariteit van Rusland daar aanzienlijk afgenomen. Uit allerlei polls blijkt ook dat de gemiddelde Oekraïner lid wil worden van de EU en de NAVO. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken heeft afgelopen dinsdag op het NAVO-hoofdkwartier gezegd: wij behoren niet tot de Russische wereld. Dat is een uitspraak die er niet om liegt. Overigens is NAVO-lidmaatschap een heel ander verhaal want de NAVO gaat nu niet een instabiel land incorporeren. Dat gaat het gewoon niet doen.”

Mogelijke test voor Biden

Wel biedt de NAVO Oekraïne hulp. Dit in de vorm van het trainen van het Oekraïne leger en er is een wapenexport vanuit het westen naar Oekraïne, legt Van de Roer uit. “En Oekraïne staat er ook veel sterker voor dan in 2014, en vergeet niet dat het in 2014 een verrassingsaanval op de Krim was en ook op het oosten van Oekraïne. Het Westen stond erbij en keek ernaar. Nu zijn wij in een volgende fase van het hoofdstuk met de Amerikanen. Er wordt ook gezegd dat dit een test van Poetin voor Biden en het Westen in het algemeen is: durven ze mij (Poetin, red.) aan te pakken?”

Ook VVD-Tweede Kamerlid Ruben Brekelmans pleit ervoor om de troepenopbouw van de Russen heel serieus te nemen. “Een aantal jaar geleden dachten wij dat Rusland niet tot actie zou overgaan maar dat hebben ze in de Krim natuurlijk wel gedaan. Dus wij moeten dat nooit uitsluiten. Het is belangrijk wat de Verenigde Staten nu doet. Dat ze aan de ene kant een vuist laten zien door fregatten te sturen naar de Zwarte Zee en te laten zien dat ze de dreiging serieus nemen en er ook een antwoord op hebben. Aan de andere kant moeten ze ook een hand uitsteken om onderhandelingen te doen en de situatie zo te de-escaleren. Bij een oplopend conflict is uiteindelijk niemand gebaat.”

‘Alle ballen op diplomatie’

Diplomatiedeskundige Robert van de Roer vindt dat Nederland als NAVO-lid ook moet pleiten voor gesprekken met Rusland. “Alle ballen op diplomatie. En dat betekent dat initiatief van Biden om Poetin uit te nodigen voor een top in een derde land, dat Nederland dat ook moet ondersteunen in EU- en NAVO-verband. Wel heeft Biden Poetin ooit eerder ontmoet en zei hij tegen hem: ik geloof niet dat u een ziel heeft. Hij heeft dat ook herhaald maar de vraag is of het effectief was van Biden om dat te doen. Het moge waar zijn, maar wat bereik je met zulke uitspraken als je een paar weken later, zoals hij afgelopen dinsdag deed in een telefoongesprek, tegen Poetin zegt dat je graag een stabiele en voorspelbare relatie wil. Ga daar dan aan werken.”

Biden probeert nu op meerdere manieren bij Poetin door te dringen. “Hij is en hard en tegelijkertijd wil hij ook diplomatie bedrijven. Dat is ook nodig want wat Brekelmans zegt is juist: er moet gedeëscaleerd worden. Een hoge NAVO-diplomaat zei van de week tegen mij: wij gaan heus niet vanwege Oekraïne een Derde Wereldoorlog ontketenen op dit moment. Als het doel is om geen escalatie te krijgen dan heeft diplomatie nu echt de voorrang.”

LEES OOK: Rusland helpt de VS in de strijd tegen het coronavirus: ‘Vooral PR-slag’

Door: Redactie