Hoe DNA-onderzoek uitgroeide tot onmisbaar opsporingsmiddel
Het is het jaar 1987 als in een Nederlandse strafzaak voor het eerst gebruik wordt gemaakt van DNA-onderzoek. De zogenoemde WTC-verkrachter slaat in 1986 zes keer toe bij het WTC-gebouw in Amsterdam. Hij bedreigt en verkracht op verschillende momenten langsfietsende jonge vrouwen. Er wordt een verdachte aangehouden en ook veroordeeld, maar de verdachte blijft ontkennen. En terecht, blijkt later na een voor die tijd uniek DNA-onderzoek.
De verdachte werd naar aanleiding van het onderzoek namelijk vrijgesproken, vertelt DNA-deskundige Lex Meulenbroek van het Nederlands Forensisch Instituut in Het Misdaadbureau op NPO Radio 1. “De sporen waren weliswaar van één iemand afkomstig, maar die dader was niet de verdachte.”
Het bijzondere in de zaak is dat de advocaat van de verdachte degene is die het DNA-onderzoek in Nederland heeft geïntroduceerd. Hij hoorde dat dit in Engeland werd gebruikt in strafzaken en wilde dat ook voor zijn cliënt. “Hij kwam met het verzoek dat hij dit wilde inzetten. Daarmee liet hij zien dat DNA heel belangrijk is om onschuld te bewijzen van mensen. Het is niet alleen om daders te vinden, maar ook om onschuldigen vrij te pleiten.”
Door deze zaak stond DNA-onderzoek in Nederland direct stevig in de schoenen. “Het is een belangrijk middel voor het vinden van daders, maar zeker ook voor het vrijpleiten van onschuldigen. Het is echt waarheidsvinding.”
Ontdekt in 1984
Het DNA-profiel werd in 1984 ontdekt. De Engelse wetenschapper Alec Jeffreys kwam erachter dat op DNA plekken zitten die bij iedereen anders zijn in lengte. “Hij noemde dat variabele gebieden op het DNA. Daar heeft iedereen heel veel van”, aldus Meulenbroek. “Als je naar die plekken gaat kijken, vind je bij iedereen een unieke DNA-code.” In Engeland vond men de ontdekking direct interessant voor misdaadonderzoek.
Meer weten over het werk van Latten en het NFI? Luister naar de podcast van Het Misdaadbureau. Tekst gaat hieronder verder.
In de jaren ’80 werd DNA dus gelijk geaccepteerd als onderzoeksmiddel. “Gaandeweg werd het wereldwijd steeds meer ingezet. Het was natuurlijk nieuw, dus het werd maar mondjesmaat toegepast. Het mocht alleen maar worden gebruikt bij delicten waarvoor een gevangenisstraf stond van acht jaar of meer.”
DNA-databank
Omdat het onderzoeksmiddel succesvol bleek, werd in Nederland in 1997 de DNA-databank in het leven geroepen. De databank is tot de dag van vandaag een onmisbare bron in strafzaken. In de databank zit DNA van mensen die allemaal veroordeeld zijn voor een bepaald delict.
In 2005, toen de wet DNA-onderzoek bij veroordeelden van kracht werd, moest iedereen die veroordeeld werd voor een misdrijf waar vier jaar of meer voor stond DNA afstaan. “Toen groeide de databank met 20.000 tot 25.000 personen per jaar”, vertelt Meulenbroek. “Momenteel staan ongeveer 395.000 personen en 72.000 sporen geregistreerd in de databank.”
62 procent van de sporen die worden opgenomen in de DNA-databank geven gelijk of enige tijd later een match met een persoon. “Het is enorm efficiënt en levert de opsporingsdiensten dagelijks namen op die zijn gekoppeld aan sporen.”
Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!
Volgens Meulenbroek moet Nederland wel meer investeren in verwantschapsonderzoek. Dat houdt in dat daders van delicten door middel van DNA van (verre) familieleden alsnog kunnen worden getraceerd. “Met het spoor ga je dus niet in de databank zoeken wie daar mee matcht, want diegene zit daar niet in. Je gaat zoeken naar familieleden of verwanten. Via stamboomonderzoek zoek je uit waar de dader zich binnen die stamboom moet bevinden.”
Lees ook:
Door: Rick Hartkamp
Maak nu het verschil. Het telt. Word lid van WNL. Klik hier
Moordmythen ontrafeld: is de angst voor enge man in de bosjes en seriemoordenaar terecht?
Mythen over moord zullen altijd bestaan. Toch doen misdaadjournalist Gerlof Leistra en criminoloog Marieke Liem een poging er een aantal door te prikken in een nieuw boek.
Luister hier de podcast!
Is Zweden het beloofde land?
Het welvarende Zweden lijkt in alles een verzorgingsstaat pur sang. Maar geldt dat wel voor iedereen? Is Zweden het beloofde land voor alle Zweedse jongeren, ook als zij niet aan het ideaalplaatje voldoen?
Presentator Jill Bleiksloot gaat op onderzoek uit.
De politierechter heeft een aangehouden UvA-demonstrant vrijgesproken van geweld tegen de politie. Volgens de rechter is er te veel twijfel dat hij de persoon was…
Lees meerVoorzitter van bond NU’91 Femke Merel van Kooten is benieuwd hoe het beoogde kabinet de ambitieuze zorgplannen uit het hoofdlijnenakkoord tot wasdom wil brengen. “Het…
Lees meerVoorzitter van woningcorporatievereniging Aedes Martin van Rijn is verheugd dat het beoogde kabinet 100.000 woningen per jaar wil bouwen. “Het sluit aan bij de ambities…
Lees meerVlak na de presentatie van het hoofdlijnenakkoord, schuiven VVD-partijleider Dilan Yeşilgöz en BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas aan bij het radioprogramma Sven op 1. Daarin…
Lees meerVVD-fractievoorzitter Dilan Yeşilgöz houdt geen rekening met problemen binnen haar fractie nu bekend is geworden dat de spreidingswet van demissionair staatssecretaris Eric van der Burg…
Lees meerD66 maakt de plannen van het nieuwe kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB met de grond gelijk. Partijleider Rob Jetten is ‘niet onder de…
Lees meerJA21-leider Joost Eerdmans ziet voor zijn partij een belangrijke oppositierol weggelegd als “rechtse waakhond”. Dat zegt hij in Goedermorgen Nederland op NPO 1. “Er valt…
Lees meerWensdenken en op veel punten wankel. Dat is het oordeel van ChristenUnie-partijleider Mirjam Bikker over het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. ”Dat geeft…
Lees meerBurgemeester van Groningen Koen Schuiling is teleurgesteld dat de formerende partijen in het hoofdlijnenakkoord de spreidingswet intrekken. “Deze mensen, deze asielzoekers, die zijn er gewoon….
Lees meerPVV, VVD, NSC en BBB hebben hun plannen gepresenteerd onder de noemer ‘hoop, lef en trots’. Het is precies hoe MKB-voorzitter Jacco Vonhof er ook…
Lees meerVerkopers op de markt in het Brabantse Valkenswaard zijn in hun nopjes met het nieuwe rechtse kabinet en de eerste plannen uit het hoofdlijnenakkoord. PVV,…
Lees meerVoorzitter van MKB-Nederland Jacco Vonhof wordt in ieder geval niet de nieuwe premier, bevestigt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Het is een veel…
Lees meerDe rechtse partijen “schrijven geschiedenis” met hun akkoord over een nieuw kabinet, zegt PVV-leider Geert Wilders in een toelichting op de plannen. “De zon gaat…
Lees meerBBB-voorvrouw Caroline van der Plas is blij dat een nieuw kabinet meer geld investeert in de ouderenzorg. “Daar ben ik heel trots op. We willen…
Lees meerDe Slowaakse premier Robert Fico werd gisteren neergeschoten. De aanslag kan mogelijk invloed hebben op de Europese verkiezingen van 6 juni, vertelt directeur politieke zaken…
Lees meer