Frisdranktaks als maatregel tegen obesitas: één op de zes is te dik

Het aantal mensen in Nederland dat lijdt aan obesitas is volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek sterk toegenomen. In 2023 had zestien procent van de bevolking van 20 jaar of ouder obesitas. Dat is drie keer zoveel als begin jaren tachtig, toen 5 procent obesitas had. Experts noemen het een ‘epidemie in slowmotion’. Demissionair staatssecretaris voor Volksgezondheid Maarten van Ooijen geeft toe dat het preventiebeleid te traag werkt. “We moeten er eens schepje bovenop doen.”

“Op een gegeven moment is er geen einde meer aan”, waarschuwt Van Ooijen (ChristenUnie) in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Om ernstig overgewicht aan te pakken, wijst de demissionair staatssecretaris op twee belangrijke factoren die als oorzaak kunnen worden aangeduid. “Een is dat we veel minder bewegen. Het gemotoriseerde verkeer is veel makkelijker voor handen, we zitten heel veel. De tweede is: de beschikbaarheid van ongezond voedsel is enorm toegenomen.”

Maatregelen vaak onuitvoerbaar

Vijf jaar geleden werd een preventie-akkoord ondertekend in de Kamer. Van Ooijen geeft toe dat het terugdringen van obesitas veel te langzaam gaat en er dus een schepje bovenop moet worden gedaan. “Ik heb een paar dingen in werking gezet en dat heeft me meer tijd gekost dan ik vooraf had gedacht om het echt voor elkaar te krijgen.”

Goedemorgen Nederland terugkijken? Dat kan hier via NPO Start.

De bewindsman loopt voornamelijk tegen de uitvoerbaarheid van wetgeving aan. “Als we ergens een grens leggen in een wet, dan moet die ook wel perfect kloppen. Je kunt daarna geen discussie krijgen. Dus we moeten het meteen goed doen en voorkomen dat we daarna allerlei discussies krijgen of de wet uitvoerbaar is.” Als voorbeeld noemt hij het afschaffen van btw op groente en fruit, wat in de praktijk een lastig karwei is.

Fastfoodketens terugdringen en frisdranktaks

De demissionair staatssecretaris wil voor nu in ieder geval het aantal fastfoodketens terugdringen en het ongezonde voedselaanbod, met name gericht op kinderen, beperken. “Dat gebeurt al, maar dat willen we ook wettelijk verankeren. Voor de wet op de kindermarketing is een heel breed draagvlak in de Kamer voor, maar die ligt er ook nog steeds niet.” Hij hoopt dat supermarkten vaker groente, fruit en ander onbewerkt voedsel in de aanbieding doen om gezonder voedsel beter aan te bieden.

Een ander voorstel waar Van Ooijen mee bezig is, is de suikertaks op frisdrank. Deze moet in september door de Tweede Kamer worden behandeld. Uit onderzoek is gebleken dat deze maatregel een positieve impact zal hebben. “Dus de frisdranken aanpassen op het aantal belasting die ze betalen op hoeveel suiker daarin zit. We hebben daar onderzoek naar gedaan en het leidt tot heel veel minder suikerinname, omdat mensen uiteindelijk toch graag voor de goedkope optie kiezen. Dan zul je zien dat frisdranken met minder suikers veel aantrekkelijker worden.”

Ontvang jij al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

Waar zijn de ouders?

Opvoedkundige Marina van der Wal is kritisch op de antwoorden van Van Ooijen. “Ik mis even de ouders in het antwoord van de staatssecretaris. Je hebt ouders nodig om het gezonde voedsel aan te bieden. En een rechte rug te houden op het moment dat kinderen toch verschrikkelijk graag die zak chips willen hebben.”

Lees ook:

Wel of geen suikertaks om zorgcrisis te voorkomen? ‘Het wordt bijna een schande als je iets van suiker eet’

Door: Matthijs Meulblok