Rolverdeling tussen moeder en vader ‘nog steeds te traditioneel’: ‘Te wijten aan heel sterke sociale normen’

De tijden zijn veranderd, maar in hoeverre is dat terug te zien in de rolverdeling tussen kersverse vaders en moeders? Deze rolverdeling is “nog steeds te traditioneel”, zegt onderzoeker van de Universiteit Utrecht Lianne Aarntzen in Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2. Waar er tegenwoordig veel verschuivingen zichtbaar zijn op ouderschapsgebied, bijvoorbeeld vaders die meer verlof kunnen krijgen, zorgen “heel sterke sociale normen ervoor dat het ouderschap in Nederland nog zeer traditioneel ingericht is”.

“Het zorgen dat er oppas wordt geregeld voor de kinderen, dat soort taken liggen nog steeds heel traditioneel bij de moeder”, aldus Aarntzen. Ze onderzocht de rol van vaders in het moderne gezin. Ze ziet dat in veel gezinnen de vader voor het kind zorgt en ook de moeder werkt. “Maar ik zie dat bij vaders nog steeds echt de nadruk ligt op het werken en bij moeders het zorgen voor het gezin.”

Uit onderzoek van Stand van Nederland: Generatie Next blijkt dat 79,3 procent van de millennials vindt dat mannen net zo goed voor de kinderen kunnen zorgen als vrouwen. In de praktijk valt daar volgens Aarntzen nog weinig van terug te zien. De traditionele rolverdeling in Nederland komt volgens haar door een veelvoud aan factoren, maar ze benadrukt dat het vooral aan het overheidsbeleid ligt en op hoe zowel het werk als de zorg is ingericht. “We zien dat er heel veel mogelijkheden worden gegeven aan moeders qua flexibiliteit, thuiswerken en verlofregelingen, maar veel minder aan vaders.”

Volgens Aarntzen kunnen we van het dierenrijk veel leren. “Het is mooi om te zien dat je dieren ziet waar de man juist wel een heel grote rol op zich neemt rondom het ouderschap. Vaak denken mensen dat er gewoon biologische verschillen zijn tussen mannen en vrouwen en dat vaders bepaalde dingen beter kunnen, net als moeders. Maar eigenlijk is daar geen bewijs voor.”

Kopieergedrag

Ze ziet dat ouders hun ouderlijke rollen baseren op wat ze om zich heen zien in de maatschappij. “Je ziet dat vaders het soms ook meer zien als het meehelpen van de moeder, maar dat het niet voelt als een gedeelde verantwoordelijkheid. Dat is te wijten aan heel sterke sociale normen.”

“Mannen en vrouwen die het anders doen, worden afgestraft”, ziet Aarntzen. “Mannen worden als zij thuisblijfvader zijn vaak gezien als incompetent of als mannen die het niet echt kunnen. Of een ‘watje’. Terwijl vrouwen die fulltime werken en die veel voor hun werk weg zijn onaardig, dominant en een slechte moeder worden gevonden. Een vader kan hetzelfde gedrag vertonen, maar nog wel gezien worden als een goede vader.”

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Verlof

Ondanks de traditionele opvoedverdeling reikt de overheid wel steeds meer moderne mogelijkheden aan. Waar kersverse vaders eerst twee dagen vrij kregen en daarna meteen weer aan het werk moesten, is dat nu één week geworden. Dat is uit te breiden met veertien weken aanvullend verlof, maar wel tegen slechts 70 procent van het salaris.

Sommige mannen besluiten deze weken te verspreiden over het hele jaar, maar één op de vier gloednieuwe vaders besluit door het lagere salaris om geen geboorteverlof op te nemen. Vaak vanwege financiële redenen, omdat het gedeelte van het salaris dat wordt uitgekeerd niet toereikend is. De man heeft over het algemeen toch nog de broodwinnersrol, aldus Aarntzen.

De rolverdeling in het ouderschap is “nog steeds te traditioneel”, volgens onderzoeker van de Universiteit Utrecht Lianne Aarntzen. In hoeverre zien we dat terug bij kersverse vaders en moeders? Elif Istman zoekt het uit voor Stand van Nederland: Generatie Next. Kijk deze en eerdere uitzendingen nu hier terug, via NPO Start.

Lees ook:

Dit zijn de populairste kindernamen van 2023

Door: Rick Hartkamp