Jeugd worstelt steeds meer met negatieve impact van sociale media: ‘Een like is geen liefde’

Kinder- en jeugdpsychiater Miranda Fredriks ziet door sociale media steeds meer kinderen met ziektebeelden als anorexia binnenlopen. De reikwijdte en toegankelijkheid van video’s op sociale mediaplatformen zorgt ervoor dat deze kwestie onder de jeugd heel ingewikkeld is, aldus Fredriks. “Er zijn altijd filmpjes te vinden van dunnere meisjes op bijvoorbeeld TikTok en het idee is dat je dan ook heel gelukkig bent. Je bent helemaal niet gelukkiger, maar de ziekte vertelt dat je steeds dunner moet zijn om gelukkig te zijn.”

Trigger warning: dit artikel gaat over zelfdoding.

Ze benadrukt dat sociale media niet op iedereen een negatieve invloed heeft. Ze gelooft dat “90 procent daar prima mee om kan gaan”. “Maar voor een kwetsbare groep, die somber is en suïcidaal, is het een heel gevaarlijk medium. Je trekt je terug, je hebt een laag zelfbeeld en 24/7 krijg je beelden binnen van hoe je bijvoorbeeld af moet vallen”, aldus Fredriks in het radioprogramma In de Kantine op NPO Radio 1.

‘Ga sociale media positief inzetten’

Sociale mediaplatforms trekken nu zelf de teugels aan. Fredriks ziet dat als een positieve ontwikkeling, maar we zijn er volgens haar nog lang niet. “Het heeft zo’n grote invloed, terwijl we er te weinig zicht op hebben. Wat Meta nu heeft gedaan bij Facebook vind ik heel goed. Als je zoekt op bijvoorbeeld ‘zelfbeschadiging’ of ‘anorexia’, word je direct naar hulplijnen verwezen. Dan ga je sociale media positief inzetten. Daar moeten we de komende jaren naartoe”, benadrukt Fredriks.

Ze roept op dat jongeren die gevoelig zijn voor beïnvloeding van sociale media erover moeten blijven praten. “Blijf zoeken naar wat je wel trekt in het leven. Waar word je blij van? Het is een manier van omgaan met je rot voelen. Als je daar erg op focust, hoef je met het onderliggende niet bezig te zijn. Door sociale media blijf je in een fuik zitten, terwijl de wereld veel meer is.”

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

‘Zelfvertrouwen extreem laag’

Schrijfster en voormalig model Tanja Kok schreef eerder een kritisch boek over de modellenwereld en benadrukt dat mensen op sociale media moeten stoppen met vergelijken. “Een like is geen liefde. Het zelfvertrouwen van jongens en meisjes is zo extreem laag.” Fredriks ziet ook dat jongeren hun lichaam veelvuldig met anderen vergelijken. “Je kijkt naar anderen en denkt bij jezelf: ‘wie is het dunst?’. Je wilt namelijk zelf altijd de dunste zijn, omdat je dan in de terminologie van de ziekte de ‘beste’ bent.”

Tekst gaat verder onder de X:

Schrijfster Tanja Kok: "Het lijkt wel alsof iedereen een ster wil zijn online, iedereen lijkt een sociaal profiel nodig te hebben. Denk aan 'de ondernemer' en 'de topchef' bijvoorbeeld. Maar op deze profielen zien we niet de ongelukkige momenten van mensen." #WNL pic.twitter.com/AA2myFMx8M

— WNL In de Kantine (@WNLInDeKantine) January 13, 2024

Kok had een schoonzus die jarenlang anorexia had en zij heeft uiteindelijk zelfmoord gepleegd. “Ik heb dat van dichtbij gezien. Ik denk dat het een rotleven is als je dat in je hoofd hebt. Zij wist allerlei trucjes.” Kok pleit ervoor dat websites of platforms met tips voor zelfdoding verbannen moeten worden.

Fredriks benadrukt dat tips voor zelfdoding tien jaar geleden al op grote schaal online te vinden waren. “Wat wel erg veranderd is, is dat groepen worden gevormd op sociale media. Daarin zijn ze zo afgescheiden, waardoor ze zich niet meer kunnen toetsen aan anderen. Zij leren elkaar alles. Dat is het grote gevaar.”

Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.

Lees ook:

Fidan Ekiz over sociale media: ‘Hoe blijf je wel up-to-date, maar filter je de negativiteit?’

Door: Rick Hartkamp