CDA-senator haalt uit na motie VVD-leider Yeşilgöz: ‘Gênante vertoning, dit maakt Eerste Kamer kapot’

CDA-senator Madeleine van Toorenburg is met stomheid geslagen na de motie die VVD-leider Dilan Yeşilgöz gisteren indiende. Zij wil dat de Tweede Kamer zich uitspreekt voor uitstel van de behandeling van de spreidingswet in de Eerste Kamer. “Als dit het staatsrechtelijk geweten is…”, verzucht Van Toorenburg in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Yeşilgöz diende de motie in tijdens het debat over de uitslag van de verkiezingen van 22 november. In de nieuwe Kamer is een meerderheid voor maatregelen om de asielinstroom te beperken. Daarom vindt de VVD-leider het logisch om een “pas op de plaats” te maken met de wet waarmee gemeenten gedwongen kunnen worden meer asielzoekers op te vangen.

De VVD diende het voorstel in samen met PVV, NSC en BBB. Deze vier partijen gaan de komende weken verder praten over mogelijke samenwerking in een nieuw kabinet. De motie leidde tot veel commotie in de rest van de Kamer, die toch al zorgen had over de gevolgen van zo’n rechts kabinet voor de rechtsstaat.

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Dat Yeşilgöz de motie indiende, is opmerkelijk. Zij maakt als demissionair minister van Justitie en Veiligheid deel uit van het demissionaire kabinet, dat voorstander is van de spreidingswet van demissionair VVD-minister Eric van der Burg (Asiel), die de wet weer moet verdedigen in de senaat én onderdeel is van de VVD-fractie. Demissionair premier Mark Rutte (VVD) floot Yeşilgöz na het indienen van de motie terug: de senaat gaat over de eigen agenda, benadrukte hij.

D66-leider Rob Jetten, die net als Yeşilgöz deel uitmaakt van het demissionaire kabinet, sprak tijdens het debat van “staatsrechtelijk vandalisme”. Hij waarschuwde dat het voorstel van de VVD het kabinet zou kunnen splijten. Ook CDA-aanvoerder Henri Bontenbal waarschuwde daarvoor.

‘Gênante vertoning’

CDA-senator Van Toorenburg schaart zich achter de woorden van Jetten. “Het is een gênante vertoning.” De wet is al aangenomen door de Tweede Kamer. “De Eerste Kamer moet nu kijken: deugt de wet? De wet is door de VVD naar de Kamer gestuurd. Dan zelf zeggen: je moet hem niet behandelen, terwijl hij al is aangenomen… De politieke keuze is in de Tweede Kamer gemaakt. Wij kijken nu of de wet goed genoeg is. Dan zeg je niet: behandel het maar niet.”

Heb jij Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze aflevering nu hier terug via NPO Start.

Op X noemde Van Toorenburg de motie van Yeşilgöz gisteravond ‘staatsrechtelijk misplaatst’. ‘Kabinet laten vallen over migratie, verantwoordelijkheid voor landsbestuur afwijzen en dan dit’, schreef ze. De volgende ochtend zet de christendemocraat die woorden kracht bij: “Als dit het staatsrechtelijk geweten is…” Van Toorenburg vindt het opmerkelijk dat NSC-leider Pieter Omtzigt de motie mede heeft ingediend, omdat hij zegt te staan voor een nieuwe bestuurscultuur.

Tekst gaat verder onder X.

Staatsrechtelijk misplaatst. Kabinet laten vallen over migratie, verantwoordelijkheid voor landsbestuur afwijzen en dan dit.
De wet is in 2e Kamer aangenomen. Ligt nu voor in 1e Kamer die oordeelt over uitvoerbaarheid & rechtmatigheid. Laat dat proces democratisch beloop hebben. https://t.co/A8000DVXjp

— Madeleine van Toorenburg (@MvanToorenburg) December 13, 2023

“Is dit wat je doet, terwijl je weet dat de Eerste Kamer kijkt naar de uitvoerbaarheid en rechtmatigheid van wetgeving?”, vraagt het Eerste Kamerlid namens het CDA zich af. Ze waarschuwt: “De Tweede Kamer roept nu naar de Eerste Kamer: wees even politieker. Dan maak je de Eerste Kamer stuk.”

‘Zo werkt ons staatsrecht’

Ze sluit niet uit dat het wetsvoorstel niet behandeld wordt door de Eerste Kamer. “Het kabinet kan het wetsvoorstel intrekken. De Eerste Kamer kan zeggen: we behandelen hem toch niet. Dat is al een keer voorgesteld in de senaat, door de PVV. De Eerste Kamer heeft toen gezegd: nee, we gaan dit wetsvoorstel netjes en ordentelijk behandelen. Dan zien we wel of de wet wordt aangenomen of niet.”

“Zo werkt ons staatsrecht”, zegt Van Toorenburg. “Dat is de bestuurscultuur die we moeten willen.”

Lees ook: 

Strijd om Kamervoorzitterschap vandaag beslist: ‘Het kan heel spannend worden’

Door: Peter Visser