Nederlands reddingsteam: ‘Komt een moment dat wij van redden naar bergen van mensen gaan’

Er liggen vermoedelijk nog een hoop mensen levend onder het puin na de aardbevingen in Turkije en Syrië. Arjen Littooij, landelijk commandant van het reddingsteam Urban Search and Rescue (USAR), verwacht komende dagen nog mensen te redden in Turkije. “Maar uiteindelijk komt er een moment dat wij van het redden naar het bergen van mensen gaan.”

Het Nederlandse reddingsteam is actief in Turkije. “Op dit moment zijn ze in de stad en hebben zij op een aantal plekken teken gekregen van levende mensen onder het puin”, zegt Littooij bij Goedemorgen Nederland op NPO 1. ” Ik verwacht de komende dagen nog dat mensen onder het puin gehaald worden.”

‘Onmenselijke keuzes’

USAR heeft al de nodige mensen gered, maar helaas maakt het team ook mee dat zij machteloos staan. “De euforische momenten hebben nu een keerzijde, omdat wij ook op plekken komen waarbij wij mensen niet onder het puin vandaan kunnen halen.” Bijvoorbeeld wanneer het gebouw op instorten staat, of dat mensen zo onder het puin liggen dat de reddingswerkers er niet bij kunnen. “Dan moeten wij ze laten liggen. Dat zijn onmenselijke keuzes die je dan maakt”, zegt Littooij teleurgesteld.

De landelijk commandant zegt dat “er geen goede woorden voor zijn” wanneer zij niet over kunnen gaan tot een reddingsactie. “Met name de mensen die erbuiten staan willen dat je ze komt helpen. Daar kun je geen goede dingen tegen zeggen. Maar wij moeten door om te zeggen dat daarnaast mensen zijn die wij er wel onderuit kunnen halen.”

Tekst gaat verder onder tweet

Om te voorkomen dat hulpverleners van @USARNL bij terugkomst last krijgen van PTSS, is veel aandacht besteed aan psychologische hulp. "Wij praten met onze mensen over de vreselijke dilemma's die zij meemaken", zegt @ArjenLittooij, landelijk commandant van het reddingsteam. #WNL pic.twitter.com/AgTQvM9dDR

— WNL Vandaag (@WNLVandaag) February 9, 2023

Dit soort nieuws overbrengen of levende mensen onder het puin achterlaten kan een zware tik zijn voor de mentale gesteldheid van de hulpverleners. Littooij vertelt dat voor dit soort “vreselijke dilemma’s” veel aandacht is. “Wij praten met onze mensen hierover. Ook in het nazorgtraject om te voorkomen dat zij met PTSS door het leven moeten.”

Een psycholoog wordt voor de terugweg al ingevlogen om met de hulpverleners het gesprek aan te gaan. Als er behoefte aan is, kunnen de gesprekken ook voortgezet worden bij terugkomst in Nederland. “Veel hulpverleners staan na twee dagen weer op de brandweerauto of zitten in de ambulance”, voegt Littooij toe. “Het is een hele bizarre werkelijkheid waarin je terechtkomt, in een land waar volledige chaos is. Een week later weer je normale werk doen is een enorme tegenstelling. Daar hebben wij enorm in geïnvesteerd, zodat onze mensen dit niet hun hele leven meedragen.”

‘Fysiek en mentaal enorm zwaar’

Voorlopig lukt het nog regelmatig om mensen levend onder het puin vandaan te kunnen halen, maar hoe langer het duurt, hoe kleiner de kans op overleven is. Voor USAR is het nu de tweede dag dat zij bezig zijn met reddingsacties in de getroffen regio’s in Turkije. Littooij legt uit dat voor dit soort reddingsacties altijd in tien dagen gerekend wordt, waarvan het zeven dagen echt bestaat uit het zoeken onder het puin en mensen redden waar het kan.

Langer dan dat kan het team ook niet aanwezig zijn in Turkije, vertelt Littooij. “Het is fysiek enorm zwaar en wij zijn zelfvoorzienend. Wij hebben eten bij ons voor maximaal tien dagen.” Mentaal heeft het ook zo zijn weerslag op het reddingsteam, zodanig dat zij niet langer dan die periode in zo’n gebied aanwezig kunnen zijn.

Lees ook: 

Nederlands reddingsteam gaat in ander gebied aan de slag: zo gaan ze te werk

Door: Vick ten Wolde