Zorgen over promotie alcoholvrije drank: haalt het de consument wel van de alcohol af?

Gedragspsycholoog Sabine Jansen zet vraagtekens bij de vrijheid die drankmerken hebben om te adverteren met alcoholvrije producten. Het gevaar bestaat dat bij consumenten vooral de merknaam blijft hangen, bijvoorbeeld in associatie met autorijden. Dat vertelt Jansen in Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2. Bierbrouwers stellen juist dat ze bijdragen aan minder alcoholconsumptie.

Jansen wijst op reclames voor alcoholvrij bier die laten zien dat je na het drinken van een 0.0-biertje veilig achter het stuur kunt kruipen.   “Als consument kijk je niet alle reclames van achter tot voor. Je onthoudt de boodschap dat het oké is om te drinken achter het stuur. Dat is een gevaarlijke associatie om te wekken.”

Volgens de gedragspsycholoog onthouden consumenten vooral op hoofdlijnen de boodschap een advertentie. “Als je ziet dat mensen een leuke tijd hebben, associeer je drank met gezelligheid. Op langere termijn ontstaat er ook een merkassociatie, waardoor je gezelligheid gaat koppelen aan een merk.”

Drankmerken kunnen zo profiteren van de vrijheid bij reclames voor alcoholvrije drankjes, waarschuwt ze. Voor drankreclames gelden meer restricties. “Er is dus wel wat voor te zeggen dat reclames voor alcoholvrije drank gevaarlijk zijn. De productnaam blijft hangen en het gevoel dat het met zich meebrengt.”

Bierbrouwers gaan voor alcoholvrij

Bierbrouwers hebben de afgelopen jaren volop ingezet op alcoholvrij op verzoek van de overheid en op eigen initiatief op de promotie ervan, vertelt voorzitter van branchevereniging Nederlandse Brouwers Fred Teeven. Er wordt ook geadverteerd op plekken waar het niet is toegestaan om alcoholhoudende dranken aan te bevelen zoals op sportparken en bij studentenverenigingen.

Volgens Teeven toont de omslag naar meer alcoholvrij aan dat brouwers “loyaal medewerking verlenen” aan minder alcoholgebruik in de samenleving. “En daarom promoten wij het ook. Dat blijven we doen, maar dan moet je geen kabinetsbeleid maken wat dat in de weg zit.” Hij ziet dat het drinken van een alcoholvrij biertje steeds gangbaarder is geworden. De verkoop van alcoholvrij bier steeg de afgelopen jaren met 500 procent.

Volgens Teeven gaat de verkoop van alcoholvrij bier niet ten koste van de verkoop van alcoholhoudend bier. “De totale consumptie gaat omhoog, want het aantal mensen dat bier drinkt stijgt.” Teeven gelooft dat mensen die alcoholvrij drinken anders alcoholhoudend bier zouden consumeren. “Zonder alcoholvrij was de stijging van alcoholhoudend nog groter geweest.”

‘Herintroduceren zorgelijk’

Jansen is geen voorstander van reclame-uitingen van alcoholvrije drank op plekken waar adverteren met alcohol niet is toegestaan. “Op televisie heb je alcoholreclames. Dan is het goed dat je 0.0 laat zien als alternatief. Maar op plekken waar je het aan het uitfaseren bent, is het zorgelijk dat je het gaat herintroduceren en de merkassociatie weer oproept.”

Het blijft volgens Jansen de vraag of de komst van 0.0-‘drank’ een positieve ontwikkeling is. “We weten het niet. Ik begrijp bijvoorbeeld dat het Trimbos-instituut zegt dat het een gateway is omdat je aan de smaak gewend raakt. Maar er zijn veel factoren die alcoholgebruik bij jongeren beïnvloeden.”

Van bier tot wijn en champagne: het aanbod van alcoholvrije dranken wordt snel groter en wint zeker onder jongere generaties aan populariteit. Tegenwoordig heeft Nederland zelfs slijterijen met een volledig alcoholvrij assortiment. Raquel Schilder onderzoekt deze trend.

Kijk donderdagavond om 21.04 uur naar Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2. Oude afleveringen terugkijken kan hier. 

Door: Peter Visser