EU wil grip krijgen op macht techbedrijven: ‘Gebruik van gevoelige persoonlijke data moet aan banden gelegd’

Je zoekt op Google naar een nieuwe bank, en opeens staan al je social media-kanalen vol met advertenties voor verschillende banken. Het kan handig zijn, maar ook een beetje eng. Door zogeheten cookies weten grote techbedrijven veel van je en hebben ze veel macht. Die wil het Europees Parlement doorbreken, door middel van een aantal nieuwe wetten.

Zojuist zijn er in het parlement twee amendementen aangenomen die PvdA-Europarlementariër Paul Tang heeft ingediend. Het gaat om aanvullingen op de Digital Service Act (de DSA). “Dit gaat over het gebruik van persoonlijke data, met name bedoeld voor advertenties, maar ook advertenties bedoeld voor tijdlijnen. Eigenlijk proberen we het gebruik van gevoelige persoonlijke data aan banden te leggen.”

Religieuze overtuigingen en gezondheidskwalen

Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan informatie over je religieuze overtuiging. “In het verleden kon je bijvoorbeeld je advertenties richten op ‘Jew-haters’, dus jodenhaters. Dat betekent dat de religieuze achtergrond bekend is, en adverteerders zouden zich kunnen richten op mensen met antisemitische opvattingen.”

Maar ook informatie over je gezondheid ligt gevoelig. Als jij op wat kwalen googeld, zijn die direct breed bekend. Dat moeten we niet willen, zegt Tang. “En het tweede wat we heel graag willen is dat mensen ook een eerlijke keuze krijgen. Als je zegt dat je niet wil dat je persoonlijke data gebruikt wordt, moet je wel dezelfde diensten kunnen krijgen. Anders heb je eigenlijk geen keuze. Dat is waar deze amendementen over gaan.”

Klap voor het mkb?

Maar midden- en kleinbedrijven hebben mogelijk juist veel baat bij deze advertentiemogelijkheden, om zo goed tot hun klanten door te dringen. Volgens Tang is dat echter slechts een lobbyverhaal van Facebook en Google. “Dat verhaal is massaal ingezet. Zo hebben we een enorme publieke campagne gezien van Facebook. In heel veel kranten zagen we grote advertenties: ‘Wij komen op voor het mkb’. Maar bij diezelfde Google en Facebook gaat van elke euro die besteed wordt aan advertenties, vijftig tot zeventig procent naar die bedrijven zelf. Dat verdwijnt gewoon in Amerikaanse zakken”, beklemtoont de PvdA’er. “Dat is niet in belang van het mkb.”

TikTok

Dat de amendementen aangenomen zijn betekent concreet dat sociale media-bedrijven meer verantwoordelijkheid krijgen. En dat is van “harte welkom”, zegt Tang. Als voorbeeld noemt hij TikTok, een platform dat door veel kinderen en jongeren gebruikt wordt. “En dat biedt kinderen content aan die misschien helemaal niet geschikt is. Zo hebben we laatst een vuurwerkchallenge gezien die massaal werd verspreid”, zegt hij.

Tang doelt op een TikTok-challenge die kinderen aanmoedigde om op – op het eerste oog – relatief onschuldig vuurwerk te stampen. Bij brandwondencentra werden hierdoor regelmatig kinderen binnengebracht met ernstige brandwonden. “TikTok moet die risico’s onderkennen en daar ook tegen optreden”, vindt de Europarlementariër. “Ook zijn er digitale kinderlokkers die proberen in contact te komen met jongeren, met alle gevolgen van dien.”

Verder moet het mogelijk worden dat verschillende berichtendiensten, zoals Signal en WhatsApp, ook met elkaar kunnen communiceren. Net zoals het nu mogelijk is om met een hotmail-account naar een gmail-account te mailen, legt Tang uit. “Dat is belangrijk om te zorgen om die positie van WhatsApp, die weer achter Facebook schuilt, te doorbreken.”

Als bedrijven zich niet aan de wet houden kunnen daar flinke boetes op staan. “En deze bedrijven worden gedreven door commerciële motieven, dus daar zijn ze echt gevoelig voor”, besluit Tang.

LEES OOK: Nederland te afhankelijk van buitenlandse techbedrijven: ‘Geven controle over samenleving uit handen’

Door: Marinka Wagemans