Burgemeesters vaker uitgekafferd, gestalkt en bedreigd: ‘Het is een eenzame positie’

Scheldpartijen, doodsverwensingen, stalking en fysieke bedreigingen. Driekwart van de burgemeesters krijgt ermee te maken. Hoe komt dit toch? ”De positie van de burgemeester is veel eenzamer geworden. Veel minder mensen solliciteren voor de functie”, zegt voormalig burgemeester van Maastricht Onno Hoes.

‘Burgemeester Tubbergen moest verhuizen om bedreigingen’ of ‘Burgemeester Halsema met de dood bedreigd, verdachte aangehouden’. Het zijn koppen die tien jaar geleden nog verbazing opriepen, maar anno 2024 kijkt vrijwel niemand er meer van op. Hoes duidt in Goedemorgen Nederland op NPO 1: ”Je bent als burgemeester enorm de uitvoerder van landelijk beleid. We hebben te maken met zaken uit de onderwereld die naar boven komen en onveiligheid rondom asielzoekerscentra, waar mensen een gevoel bij hebben.”

Het zijn vaak helemaal niet de keuzes van de burgemeester zelf, maar de burgemeester is verplicht om het landelijk beleid uit te voeren, vertelt de VVD’er. ”Dat betekent dat je de speelbal van heel veel mensen wordt, terwijl je er zelf misschien op een andere manier of veel genuanceerder over denkt. Dat maakt het lastig.”

‘Het is waanzin’

Driekwart van de burgemeesters krijgt te maken met bedreigingen. In 2018 ging dit om veertig procent. ”Burgemeesters melden zich meer”, stelt Hoes, ”maar het wordt ook veel harder. Het is makkelijker om een burgemeester te bedreigen. De harde instrumenten die gebruikt worden, zorgen ervoor dat het voor burgemeesters vaak niet leuk meer is. Minder mensen willen solliciteren.”

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

”Het is waanzin”, vindt Goos de Boer, onderzoeksjournalist bij RTV Noord. ”De samenleving is verhard en dat heeft alles te maken met sociale media. Mensen worden helemaal opgepompt en raken steeds gefrustreerder. We doen alsof het enorme groepen zijn, maar het zijn eenlingen die doordraaien. Er zijn geen grenzen meer.”

Angstig

De burgemeester van Tubbergen Anko Postma moest verhuizen vanwege bedreigingen om de komst van asielzoekers in een hotel in het Overijsselse dorp Albergen. De dochter van Postma ontdekte een gps-tracker onder zijn auto.

”Het is waanzinnig”, oordeelt de journalist. ”Iemand volgt jou! Ik denk dat bestuurders angstig worden om hun nek uit te steken. Het gaat niet meer om bestuur, maar om hun eigen hoofd.”

Versnippering in politiek

Hoes voegt toe dat ook het veranderde politieke landschap bedreigingen in de hand werkt. ”Vroeger had je een paar grote partijen in de gemeenteraad die de burgemeester uit de wind hielden. Tegenwoordig zie je versnippering, je hebt meerdere kleinere partijen, waardoor het beleid van de burgemeester niemands beleid meer is. De burgemeester staat in zijn eentje en moet het opknappen. Wethouders vinden dat heel vervelend, maar zien het niet als hun taak. De positie van de burgemeester is eenzamer geworden.”

Burgemeester Van der Loo deed afstand van het CDA bij aantreden: ‘Komt mij goed van pas’