Gaat AI de politie helpen bij getuigenverklaringen? ‘We hopen over vijf jaar zover te zijn’

De politie in Nederland onderzoekt of AI ook kan worden ingezet bij fotoconfrontaties. In sommige gevallen wordt aan getuigen gevraagd of ze een verdachte herkennen uit een reeks personen. Een deel van die reeks zou dan bestaan uit door AI-gegenereerde afbeeldingen.

Uit films kennen we allemaal het beeld wel: een rijtje personen moet tegen een muur staan en een getuige wijst vanachter een groot glas de mogelijke dader aan. Deze Osloconfrontatie wordt nauwelijks meer gebruikt door de politie. Populairder zijn de fosfo- en voslo-methoden. Daarbij krijgt de getuige de personen op foto- of video te zien. Dit kan het beeld zijn van de mogelijke dader, een figurant of een gedetineerde.

“We werken met een enorme databank waarin miljoenen foto’s zitten van gedetineerden. Die foto’s kunnen gebruikt worden bij zo’n fotoreeks”, zegt oud-hoofdinspecteur van de politie Adri van Amelsvoort, in Het Misdaadbureau van WNL op NPO Radio 1. “Door op deze manier te werken heb je een heel groot databestand waaruit je een goede selectie van personen kunt maken.” De privacy van de gedetineerde komt hiermee overigens niet in het geding: “Alleen de getuige krijgt de foto’s te zien en niemand anders.”

Ook werkt de politie met een groot databestand van mensen die niet bestaan. “Dit zijn verknipte personen”, legt Van Amelsvoort uit. “Foto’s van personen zijn in delen geknipt, door elkaar gehusseld en weer in elkaar gezet.” Op deze manier lukt het de politie om de uiterlijke kenmerken die de getuige van een misdrijf heeft omschreven op alle foto’s terug te laten komen.

AI

Om deze reden kijkt de politie ook steeds vaker naar het creëren van personen met behulp van AI, al zitten daar wel wat mitsen en maren aan volgens Eric Rassin, rechtspsycholoog. “Als er een bepaalde bias zit in het creëren van een bepaald type persoon, denk aan een witte oude man, dan gaat dat meespelen in het aanmaken van de figuranten.” Er ontstaat dus een soort fuik van hoe een persoon eruit moet zien. Amelsvoort herkent die zorgen. “Er zitten nog veel haken en ogen aan, maar we hopen wel over vijf jaar personen genereren die we kunnen gebruiken bij getuigenverklaringen. En dat we dit in de praktijk kunnen toepassen.”

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Ook in andere landen wordt naar deze manier gekeken. “Op dit moment wordt het nog in geen enkel ander land toegepast”, zegt onderzoeksjournalist Sandra van den Heuvel. “In Engeland wordt al wel geëxperimenteerd met 3d-modellen. Je kunt dan als getuige op het beeld klikken en de personen van alle kanten bekijken. Ook zijn ze aan het testen of ze met AI de uitdrukking op de gezichten van de personen kunnen veranderen.” Het doel is om uiteindelijk een complete plaats delict na te bootsen met AI.

Lees meer:

Welke plichten heb je als getuige?

Door: Redactie