Nederlandse Staat tegenover Sywert van Lienden, die nu toch advocaat heeft: ‘Proces via media’

De Nederlandse Staat staat vandaag in de rechtbank in Amsterdam tegenover het bedrijf van Sywert van Lienden en twee compagnons in een zaak over de omstreden mondkapjesdeal. De overheid wil de miljoenen terug die met de handel in mondkapjes zijn verdiend. Van Lienden wordt na een noodkreet inmiddels kosteloos bijgestaan door een advocaat.

Van Lienden sloot aan het begin van de coronapandemie in het voorjaar van 2020 een overeenkomst met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) voor de levering van 40 miljoen mondkapjes uit China.

De lobbyist had vooraf publiekelijk aangegeven zonder winstoogmerk te werken. Achteraf bleek dat ze de bestelling uitvoerden namens hun commerciële bedrijf Relief Goods Alliance (RGA) in plaats van hun stichting. Het ministerie wist dat het met een commerciële partij zaken deed.

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

De Stichting Hulptroepen Alliantie (SHA) wil net als de Staat ook geld terug van de drie ex-bestuurders. De stichting verwijt Van Lienden en zijn zakenpartners Camille van Gestel en Bernd Damme onbehoorlijk bestuur. De mondkapjesstichting wordt in de zaak gesteund door medewerkers die op vrijwillige basis werkzaamheden hebben verricht.

Noodkreet

Van Lienden heeft in interviews aangegeven het proces vanaf de publieke tribune te volgen. Hij is naar eigen zeggen niet in staat een advocaat te betalen nu er beslag is gelegd op al zijn bezittingen.

Na een noodkreet in Het Financieele Dagblad schoot de Amsterdamse Orde van Advocaten Van Lienden te hulp. Over de beslaglegging dient deze week nog een kort geding, waarin Van Lienden wordt bijgestaan door advocaat Jaap-Willem Roozemond. Hij bood recent kosteloos zijn diensten aan aan Van Lienden.

Tegen het FD zei Van Lienden dat hij vreest voor een vrijwel zekere veroordeling en faillissement, omdat hij geen advocaat kan bekostigen. Eerder had het Openbaar Ministerie 100.000 euro van het vermogen vrijgegeven voor zijn verdediging, nadat Justitie beslag had gelegd op de bankrekeningen van Van Lienden. “Maar op dat geld heeft de stichting meteen daarna weer beslag laten leggen”, zei hij.

‘Proces via media’

Volgens rechtsgeleerde Afshin Ellian is het “heel goed” dat Van Lienden nu juridische bijstand krijgt. “Het is een fundamenteel recht dat je toegang hebt tot recht, maar ook dat je wordt bijgestaan. Civiele zaken zijn heel ingewikkeld. Je móét een procesvertegenwoordiger hebben”, zegt Ellian in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Van Lienden viel tussen wal en schip, zegt de rechtsgeleerde. “Het is niet zo dat Nederlanders geen advocaat kunnen krijgen. Er zijn allerlei regels voor. Maar bij hem is het enigszins gecompliceerd”, zegt Ellian. “We moeten ook niet vergeten, hij heeft voor een strategie gekozen om via de media zijn proces te voeren.”

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start. 

Onlangs deed Van Lienden zijn verhaal in Op1, omdat hij naar eigen zeggen niet de mogelijkheid had om zijn verhaal in de rechtszaal te doen, omdat hij geen advocaat had. “Dat is wel zo, maar als je kijkt naar zijn verdere activiteiten: het is een strategie”, zegt Ellian. “Hij brengt een inhoudelijk frame tot stand over hoe de gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. Dat is de start van de zaak.”

Strafrechtelijk onderzoek

Deze civiele zaak staat los van het nog lopende strafrechtelijk onderzoek door het Openbaar Ministerie naar mogelijk strafbare feiten. Het OM wil daar niets over zeggen zolang het onderzoek nog loopt.

Lees ook: 

Interview Sywert van Lienden roept alleen maar meer vragen op: Waarom biedt hij zijn excuses niet gewoon aan?

Door: Peter Visser