De sfeer in politiek Den Haag is veranderd: ‘Kloof van hard op inhoud en zacht op relatie wordt steeds groter’

De sfeer in politiek Den Haag is grillig, zeker na de ingediende motie van wantrouwen om demissionair premier Mark Rutte per direct te laten stoppen. Voormalig bewindspersonen onder kabinetten van Rutte maken zich hier zorgen over, vertellen zij bij Op1 op NPO 1.

De Telegraaf kwam vandaag met het nieuws naar buiten dat D66-leider Sigrid Kaag demissionair premier Mark Rutte vlak voor het debat over het gevallen kabinet had gebeld. Tijdens dat telefoontje zou Kaag tegen Rutte hebben gezegd dat D66 hem middels een motie van wantrouwen uit het Torentje wil jagen.

“Rutte was verbijsterd toen hij dat telefoontje kreeg. Hij had dit niet verwacht. Hij dacht dat er een afspraak was gemaakt vrijdag dat zij elkaar heel zouden laten”, licht politiek commentator bij De Telegraaf Wouter de Winther toe bij Op1.

Tekst gaat verder onder tweet

Politiek commentator @WouterdeWinther becommentarieerde alle vier Ruttes kabinetten voor De Telegraaf. De krant schrijft dat D66 overwoog de premier vandaag nog uit zijn Torentje te zetten. “Premier Rutte was verbijsterd toen hij het telefoontje kreeg.” #Op1 #WNL pic.twitter.com/KMWbAoHPHg

— Op1 (@op1npo) July 10, 2023

Dat PvdA en GroenLinks eerder ook in een motie van wantrouwen eisten dat Rutte per direct moet stoppen en zijn demissionaire periode niet eens mag afmaken viel hem ook “koud op het dak”, stelt De Winther. Deze motie kon overigens direct van tafel, aangezien Rutte zelf aangaf definitief te stoppen als er een nieuw kabinet gevormd is.

Hard op de inhoud, zacht op de relatie

Het is toonaangevend voor de sfeer in politiek Den Haag. “Een motie van wantrouwen indienen tegen een demissionair premier is iets wat ik nooit eerder heb gezien. Dat is de verharding en verbetenheid die ik de laatste tijd zie in de Kamer”, vertelt voormalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal.

Rosenthal, die in Rutte I actief was als bewindspersoon, zegt dat “de kloof van hard op de inhoud en zacht op de relaties steeds groter wordt”. Dat ziet de VVD’er ook terug in hoe politici zeggen dat zij niet met bepaalde personen of partijen willen regeren. “Het is kennelijk in zwang om bij voorbaat te zeggen”, aldus Rosenthal. Hij heeft dit slechts een paar keer eerder gezien, bij Joop den Uyl en later bij Gert-Jan Segers. “En nu zie je dat de één na de ander met dat verhaal komt.”

‘Steeds meer aanval op de persoon’

Ook voormalig VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff vindt dat het een en ander is veranderd in het politieke landschap in de Hofstad. “Vroeger ging je na een hard debat even menselijk doen. Dat is aan het afnemen. Het is niet meer de politiek op het Binnenhof die het twaalf jaar geleden was.”

Tekst gaat verder onder tweet

Het einde van een tijdperk. Na meer dan twintig jaar politiek en bijna dertien jaar in het Torentje, kondigt Mark Rutte zijn afscheid aan. “De sfeer op het Binnenhof is niet meer zoals het 13 jaar geleden was”, zegt @dijkhoff. #Op1 #WNL pic.twitter.com/frQtyIiSeR

— Op1 (@op1npo) July 10, 2023

“Mijn zorg is dat het in Den Haag steeds meer over de mensen en de aanvallen op de personen gaat. Het gaat steeds minder over de inhoud. Dat is iets wat heel veel mensen in het land ervaren”, zegt staatssecretaris van Economische Zaken in Rutte II Sharon Dijksma. “Ik weet niet of het helpt om voortdurend op de persoon te spelen. Daar heb ik zelf schoon genoeg van.”

Tekst gaat verder onder tweet

Na bijna dertien jaar in het Torentje verlaat Mark Rutte Den Haag. Hoe nu verder? “Mijn zorg is dat in Den Haag steeds meer op de persoon wordt aangevallen en het steeds minder over de inhoud gaat”, zegt @sharon_dijksma. #Op1 #WNL pic.twitter.com/hbDiH0o0jq

— Op1 (@op1npo) July 10, 2023

‘Wij zijn slechter af’

Jeroen Dijsselbloem was minister van Financiën in Rutte II en reageert op de motie van wantrouwen en op de wijze waarop het kabinet ten val is gekomen. “De verhoudingen in de coalitie, door de wijze waarop het kabinet is geëindigd, zijn buitengewoon slecht.”

Dat is volgens de PvdA’er “het grote punt waar wij het komende jaar last van krijgen”. Want het kabinet moet nog even door, totdat er een nieuw kabinet is gevormd. “De sfeer binnen de coalitie is nog verder gedaald dan onder het dieptepunt. Ze moeten misschien nog twaalf maanden door, want voordat wij een nieuw kabinet hebben zijn wij veel verder. Hoe dat moet in het kabinet, daar maak ik mij grote zorgen over.” Daarnaast denkt Dijsselbloem dat Nederland “helemaal niet” beter af is nu het kabinet is gevallen.

Lees ook:

Eerste kandidaat lijsttrekkerschap VVD bekend: oud-Kamerlid André Bosman doet gooi naar partijleiderschap

Door: Vick ten Wolde