Nieuwe openheid kabinet heeft grote gevolgen, waarschuwen oud-topambtenaar en VVD-senator
Oud-topambtenaar Mark Frequin waarschuwt voor de negatieve gevolgen van de nieuwe openheid in politiek Den Haag. Die heeft volgens hem als gevolg dat ambtenaren op ministeries niet meer altijd eerlijk durven te zijn, zegt Frequin in WNL Haagse Lobby op NPO Radio 1.
Na het toeslagenschandaal beloofde het kabinet op aandringen van de Tweede Kamer meer openheid over zaken te geven. Sindsdien stuurt de regering uit zichzelf beslisnota’s naar de Kamer, waarin alle argumenten en overwegingen over een bepaalde kwestie staan. Volgens Frequin is “niemand tegen openheid”, maar “je kunt je voorstellen dat je sommige dingen beter in kleine kring kunt bespreken dan dat het morgen op alle voorpagina’s staat”.
Op dit moment ligt ook berichtenverkeer van Frequin op straat. De oud-topambtenaar was tijdens de coronacrisis verantwoordelijk voor de inkoop van beschermmiddelen. Verstuurde sms’jes van Frequin maken daarom deel uit van het onderzoek naar de omstreden mondkapjesdeal met ondernemer Sywert van Lienden.
Afrekencultuur
“Het afgelopen jaar is vrij veel energie gaan zitten in wat we noemen verantwoording en terugblik”, zegt Frequin. “Er is een zekere verontwaardiging rond dit onderwerp en dat begrijp ik heel goed.” Maar hij hekelt tegelijkertijd de “afrekencultuur” in Nederland. “Men is meer geïnteresseerd in wie de fout heeft gemaakt dan in wat er gebeurd is en hoe we ervan kunnen leren.”
Ook nemen “de eisen van de samenleving richting de overheid toe, maar de acceptatie van wat de overheid zegt neemt af. Dat is een giftig mengsel”, zegt Frequin.
Hij ziet dat politici in een soort reflex vaker dingen beloven die zij niet waar kunnen maken. “Vaak wordt dan meteen beloofd: we lossen het gelijk op en vanaf morgen zijn we transparant. Dan vraag ik altijd: was je gisteren dan niet transparant? Als je transparant anders formuleert en je noemt het doorzichtig, klinkt het opeens vrij ongemakkelijk.”
‘Parlement doorgeslagen’
VVD-Eerste Kamerlid Casper van den Berg deelt de zorgen van Frequin. “Wie is er niet voor openheid en transparantie? Het klinkt heel mooi. Maar voor de voorbereidende fase van besluitvorming op de departementen is het heel belangrijk dat ambtenaren loyale tegenspraak kunnen geven aan hun bewindspersonen”, waarschuwt hij.
Hij gaat verder: “Ze moeten frank en vrij alle tegen- en voorargumenten op tafel kunnen leggen. In mijn ogen is het parlement doorgeslagen door al die interne memo’s openbaar te willen hebben. Ik merk in gesprekken met ambtenaren dat de interne cultuur verandert. Dat betekent dat dingen niet meer gezegd worden of niet meer aan papier toevertrouwd worden. Er wordt meer gebeld dan ooit, dat wordt breed opgemerkt.”
Volgens de VVD-senator is Den Haag bezig “het proces van interne besluitvorming te verarmen”. “Het is wachten op nieuwe problemen en ongelukken waarbij we dachten: waarom is dit niet gedocumenteerd?”
Wisselwerking
Hij wil terug naar de situatie waarin een minister politiek verantwoordelijk wordt gehouden voor fouten op een departement, zodat ambtenaren zonder blad voor de mond spreken, zegt de liberaal. “De verslechterde situatie” is volgens hem te wijten aan “de rol die de Tweede Kamer heeft gespeeld in reactie op de toeslagenaffaire”.
“Natuurlijk moet het kabinet zich laten controleren en niet de kaarten tegen de borst houden, maar het is een wisselwerking. Het is belangrijk dat de Tweede Kamer bewust wordt welke baby met het badwater wordt weggespoeld als je zo obsessief op deze doorzichtigheid hamert”, besluit Van den Berg.
LEES OOK: ‘Bekennen racisme in toeslagenaffaire heeft geen zin’
GRATIS: De WNL Nieuwsbrief!
"*" geeft vereiste velden aan
Door: Peter Visser
Maak nu het verschil. Het telt. Word lid van WNL. Klik hier
Terugluisteren: BBB-Kamerlid en oorlogsheld Gijs Tuinman bij Rick Nieman
- Klik hier.
Aangehaakt in Maastricht
In juni gaan we in Europa naar de stembus. Maar wat vertelt leefomgeving over het stemgedrag van de Europeaan? Dat weet electoraal geograaf Josse de voogd als geen ander. Vanavond kijkt hij in Maastricht.
Kijk maandag vanaf 21.10 uur naar Aangehaakt op NPO 2.
De tijd voor de formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB raakt langzaam op. Zij gaan een cruciale week tegemoet, maar politiek journalist Victor Pak…
Lees meerBij de Limburgse ggz-instelling Mondriaan in Heerlen is vrijdagavond opnieuw een geweldsincident geweest, waarbij ook iemand korte tijd uit de instelling is ontsnapt. Dat laat…
Lees meerIn Eindhoven is zondagmiddag een man zwaargewond geraakt aan zijn hand toen een stuk vuurwerk ontplofte. Het slachtoffer is voor behandeling naar het ziekenhuis gebracht,…
Lees meerIn de zeven maanden sinds het begin van de oorlog in Gaza is het antisemitisme wereldwijd sterk toegenomen, zien Joodse organisaties. Het Center for the…
Lees meerOp het feestterrein aan de Maas in Roermond hebben demissionair premier Mark Rutte en Ambassadeur van de Vrijheid Wende zondagmiddag het bevrijdingsvuur ontstoken. Daarmee is…
Lees meerHoewel er geen hoorbare protesten waren, vindt journalist Frits Barend dat de Nationale Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam is verstoord. De gemeente Amsterdam nam…
Lees meerBoerBurgerBeweging-Tweede Kamerlid Gijs Tuinman heeft er het volste vertrouwen in dat het kabinet er komt. “Ik ben er volledig van overtuigd dat het gaat lukken”,…
Lees meerHoewel het nog prima te eten is, verdwijnt er jaarlijks 2 miljard kilo aan voedsel bij het afval. Een milieuonvriendelijke, maar ook dure grap. Voedselverspilling…
Lees meerDe drie mensen die tijdens de Nationale Herdenking op de Dam zijn aangehouden, zijn weer vrij. Dat laat hun advocaat Willem Jebbink weten. Het drietal…
Lees meerKort voor de Nationale Herdenking in Amsterdam is een demonstrant weggevoerd en aangehouden toen hij een spandoek wilde ontvouwen, meldt de politie. Op de Dam…
Lees meerAnders dan tijdens dodenherdenking een dag eerder, wordt het weer op Bevrijdingsdag op veel plekken beter. Volgens Weeronline wordt het in het noorden maximaal 14…
Lees meerDe huizencrisis in Ierland loopt in Dublin de spuigaten uit. Zelfs expats die werken voor grote bedrijven als Google en goed geld verdienen, ervaren de…
Lees meerDe Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam is zonder grote incidenten verlopen. Tijdens de twee minuten stilte om 20.00 uur was het op en…
Lees meerIn haar zoektocht naar Italianen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland verbleven, stuitte podcastmaakster Daniela Tasca op Luciana. Voor de buitenwereld was Luciana een…
Lees meerEen monument voor de voornamelijk Hongaars-Joodse vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in concentratiekamp Reinickendorf in noordwest Berlijn gevangen werden gehouden. Dat is het doel…
Lees meer