Racisme op ministerie Buitenlandse Zaken breed verschijnsel, medewerkers ‘apen’ en ‘bokito’s’ genoemd

Racisme bij het ministerie van Buitenlandse Zaken is een breed verschijnsel, blijkt uit een intern onderzoek. De bevindingen worden in het rapport “ernstig en zorgelijk” genoemd. De ambtelijke leiding van het ministerie biedt excuses aan.

Bi-culturele medewerkers en lokaal aangenomen medewerkers van kleur die werken op ambassades ervaren verschillende vormen van racisme. Ze spreken over verbaal geweld, een denigrerende bejegening, cultureel racisme en allerlei beschuldigingen en verdachtmakingen.

Ook hebben zij het gevoel dat “zij soms overgeslagen, genegeerd, en buitengesloten worden. Zij ondervinden racistische grappen en lage verwachtingen”. Veel medewerkers ervaren de problemen als structureel, aldus de onderzoekers.

‘Apen’

Medewerkers vertelden dat ze vanwege hun huidskleur “apen”, “bokito’s”, “negers” en “zwarte piet” zijn genoemd. Ook huishoudelijk personeel van ambassadeurs, een groep met een zwakke rechtspositie, wordt soms niet goed behandeld. De loyaliteit van bi-culturele medewerkers wordt in twijfel getrokken.

Ook is er sprake van institutioneel racisme, aldus de onderzoekers. Medewerkers verklaren vanwege hun etnische afkomst niet in aanmerking te komen voor een functie of zeggen dat hun carrièrekansen daardoor afnemen. Collega’s grijpen zelden in als zij getuige zijn van racisme.

‘Pijnlijk en confronterend’

“Het verkennend rapport over racisme binnen BZ is pijnlijk en confronterend. Zeker omdat wij internationaal pleiten voor rechtvaardigheid. Wat een aantal collega’s op het departement en op de posten wereldwijd heeft ervaren, is onacceptabel en dit raakt mij diep”, reageert minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken.

Hoekstra gaat excuses aanbieden voor het wijdverbreide racisme op zijn departement. Hij roept slachtoffers ook op om zich te melden, zodat tegen de daders kan worden opgetreden. Hij en Liesje Schreinemacher, zijn collega-minister op het departement, gaan “later deze week in gesprek” met een aantal “medewerkers met een bi-culturele achtergrond”, zei Hoekstra na overleg met zijn EU-collega’s in Brussel.

Ook de ambtelijke top biedt excuses aan. “Het rapport bevat harde conclusies en pijnlijke voorbeelden”, aldus secretaris-generaal Paul Huijts, die het onderzoek maandag ontving. “Wat collega’s meemaken, wat er gezegd wordt en wat voor gevoel dat geeft, vinden we onacceptabel.”

Tweede Kamer geschokt

De Tweede Kamer vindt dat de excuses niet ver genoeg gaan en wil dat het racisme binnen het departement wordt aanpakt. “Racisme is onacceptabel en al helemaal bij het ministerie dat wereldwijd op moet komen voor mensenrechten. Na excuses moeten er ook disciplinaire maatregelen volgen”, laat Sjoerd Sjoerdsma van D66 in een reactie weten.

De PvdA wil een rijksbreed onderzoek naar racisme bij de overheid, zegt Kati Piri namens de partij. “De voorbeelden van medewerkers zijn talrijk en schrijnend, maar bovenal wordt duidelijk hoezeer de cultuur en structuren binnen alle lagen van het ministerie zorgen voor discriminatie en racisme. Het is goed dat dit onderzoek er nu ligt, maar ik heb grote twijfels of het ministerie zelf in staat is om de benodigde stappen te zetten om dit te veranderen.”

“Excuses zijn niet genoeg”, twitterde Farid Azarkan van DENK. Hij wil dat er aangifte van ambtsmisdrijf wordt gedaan, “zodat discriminerende medewerkers na onafhankelijk onderzoek vervolgd kunnen worden. Leidinggevenden die niet optreden tegen racisme moeten eruit.”

VVD’er Ruben Brekelmans verwacht dat beide bewindslieden van het ministerie het racisme “fel” gaan bestrijden. Ook Agnes Mulder (CDA) vindt dat er “een grote verantwoordelijkheid bij de top ligt om dit aan te pakken en de cultuur te veranderen”.

Cultuuromslag

Volgens politiek verslaggever van WNL Tessa van Viegen moet er een “cultuuromslag komen” op het ministerie, zegt ze in Goedemorgen Nederland. “Op allerlei facetten gaat het hier gruwelijk mis. Er moet iets veranderen in de werving en selectie. Maar er moet ook een cultuur komen waarin als zoiets gebeurt, je er iets van durft te zeggen tegen je leidinggevende of wie dan ook in de organisatie.”

“Anderen moeten er ook iets van zeggen als er iets gebeurt, en dat gebeurde ook niet. Niemand durfde zijn mond open te trekken”, zegt Van Viegen. “Dit kan niet binnen een ministerie.”

Black Lives Matter

Het ministerie neemt de aanbevelingen van het rapport over. Er moet onder meer een structurele cultuurverandering komen. Verder wordt het makkelijker en eenvoudiger om incidenten te melden en wordt gekeken naar het wervings- en selectieproces.

Het onderzoek werd gestart mede naar aanleiding van de Black Lives Matter-protesten. De top van het ministerie wilde weten welke vormen van racisme binnen de organisatie van het departement voorkomen. Bij het ministerie werken in binnen- en buitenland 5000 mensen.

Begin dit jaar vroegen meer dan 550 ambtenaren van het ministerie in een brief aan de top nog om meer diversiteit. Belangrijke functies zouden te vaak naar mannen gaan ten koste van vrouwen. Topambtenaar Huijts erkende toen dat er binnen het ministerie “veel langer levende gevoelens zijn over gebrek aan transparantie en eerlijke kansen in het plaatsingsproces”.

LEES OOK: OneLove-vlag kerk Monnickendam gestolen en in brand gestoken: ‘Ontkennen van liefde tussen mensen past nergens’

Door: Redactie