Steeds meer psychische klachten onder jongeren: wat is de oplossing?

Nederland zit momenteel in een ‘milde lockdown’, maar hoe mild is deze eigenlijk? Vooral op jongeren heeft corona en alle daarbij horende maatregelen en beperkingen een grote impact. “Je ziet veel frustraties bij jongeren”, zegt Reshma Roopram, wethouder Jeugd en Welzijn in Barendrecht bij Goedemorgen Nederland.

Jongeren willen vooral dat het leven weer gewoon doorgaat, zo ondervindt Roopram. Ook het vraagstuk kerst komt daarbij aan bod. “Veel jongeren (kinderen, red.) vragen zich af hoe ze het leuk kunnen maken met klasgenoten. Ze onderschatten dat. Het zijn die momenten die belangrijk zijn voor de sociaal emotionele ontwikkeling en die hebben ze de afgelopen twee jaar niet gehad.”

Psychische klachten

Uit onderzoek van het Trimbos-instituut, RIVM en GGD GHOR, dat deze week werd gepubliceerd, blijkt dat meer dan de helft van de jongeren last heeft van psychische klachten zoals eenzaamheid, prestatiedruk, stress en slaapproblemen. Deze klachten gaan overigens vaak gepaard met het gebruik van cannabis of concentratieverhogende middelen.

De coronacrisis heeft echter ook zo zijn invloed gehad op de gemoedstoestand van studenten. Klachten over angst en somberheid zijn flink toegenomen sinds de start van de pandemie. Een kwart van de studenten denkt zelfs aan zelfmoord. “We hebben vorig jaar gezien dat het aantal oudere jongeren dat een beroep heeft gedaan op GGZ, enorm is toegenomen. Dat is zorgelijk.”

Vooral het sociale isolement en eenzaamheid is een dooddoener voor velen. “Er is onvoldoende zicht op wat dit doet met jongeren. De impact is heel groot. Op gemeentelijk niveau doe wij er ook wat mee, maar het betekent niet dat je dat met een aantal bijeenkomsten kan wegwerken. Het heeft tijd nodig”, vertelt Roopram.

Lesuitval

Niet alleen bij studenten, maar ook bij jongere kinderen wordt steeds vaker een gevoel van eenzaamheid geconstateerd. Een klas die door een corona-uitbraak naar huis wordt gestuurd helpt daar dan niet bij. “Ik heb te veel leerlingen in de brugklas die niet lekker in hun vel zitten”, zegt leraar Yasin Yaylali. “Ze hebben weinig zelfvertrouwen door corona, en kunnen daardoor niet optimaal presteren.”

Yaylali heeft niet eerder zo’n zwaar jaar gehad, laat hij weten. “Een beetje overleven”, zo schetst hij het beeld. Het vooruitzicht is ook niet al te rooskleurig. Dat komt vooral door de achterstand die leerlingen hebben opgelopen door de pandemie. “Alles wat ik ooit geleerd heb, kan ik niet meer toepassen”, gaat de leraar verder. “We hebben twee jaar om de vertraging in te lopen. Het gaat veel van ons vragen, maar nog veel meer van de kinderen. Het betekent dat we heel veel aandacht voor ze moeten hebben. Alleen dan kunnen ze leren en de achterstand inhalen. We moeten kijken naar het kind en hoe het kind zich voelt op school.”

‘Incidenteel inhaken is onvoldoende’

Het kabinet erkent het probleem en heeft gezegd dat er met de grootste urgentie een aanpak moet komen die gericht is op preventie, snelle signalering en begeleiding voor studenten en jongeren die kampen met psychische klachten. “De schoolachterstand doet wat met het zelfvertrouwen en incidenteel hierop inhaken is onvoldoende”, zegt Roopram. “Op meerdere vlakken is er structureel aandacht nodig om de jongeren weer in hun kracht te zetten.”

Docenten zijn onderdeel van de oplossing volgens de wethouder. “De druk op docenten ligt erg hoog. Los van het lesgeven krijgen zij met heel veel andere zaken te maken, zoals de sociaal emotionele ontwikkeling van leerlingen en de extra aandacht die zij nodig hebben.” Daar moet extra in geïnvesteerd worden vindt Roopram, door het bijvoorbeeld aantrekkelijker te maken om in het onderwijs te werken, zodat er vervolgens “meer docenten zijn om de leerlingen te ondersteunen”.

LEES OOK: Vierdaagse schoolweek dreigt door groot tekort aan leerkrachten

Door: Vick ten Wolde