Facebook onder vuur: ‘Deze platformen hebben te lang de regels bepaald’

Facebook ligt flink onder vuur. Klokkenluider Frances Haugen beschuldigt het social media-platform er namelijk van te weinig te doen tegen desinformatie die schadelijk is voor kinderen. De Amerikaanse wordt maandag gehoord door het Europees Parlement. “Ik wil van haar weten hoe kinderen het best beschermd kunnen worden online.” Die vraag stelt Liesje Schreinemacher, VVD-Europarlementatiër, zichzelf af in Goedemorgen Nederland op NPO1.

Haugen heeft naast Facebook bij meerdere platforms gewerkt en kent de slagen van de zweep. In de Verenigde Staten heeft Haugen al eerder haar verhaal gedaan en is ook al gehoord in het Verenigd Koninkrijk. “Volgens haar heeft Facebook content online gezet, of laten staan, die schadelijk is voor kinderen en ervoor heeft gezorgd dat kinderen zolang mogelijk hun aandacht vasthouden bij die schadelijke beelden”, vat Schreinemacher de zaak samen. De Europarlementariër vindt dat kinderen zich vrij en veilig online moeten kunnen bewegen. Derhalve moeten er regels komen om dit soort zaken te voorkomen.

‘Platformen te lang de regels laten bepalen’

“We horen dat Facebook zelf veel onderzoek heeft gedaan en dat daar resultaten zijn uitgekomen dat hun content schadelijk is en dat zij aanmoedigen om zo extreem mogelijke standpunten in te nemen”, zegt zij over wat Haugen wil aankaarten bij het Europees Parlement. “En dat zij er te weinig aan hebben gedaan en winst hebben laten prevaleren boven het belang van de samenleving.” Facebook zal daar een ander standpunt in hebben, zo weet ook Schreinemacher. “Het belangrijkste dat wij hiervan hebben geleerd is dat wij platformen veel te lang de regels hebben laten bepalen.”

Dat is dan het vraagstuk, maar wat is de oplossing? “Platformen moeten veel meer de omgeving waar kinderen in zitten afstemmen op wat een kind kan begrijpen.” Schreinemacher noemt als voorbeeld dat een volwassene veel beter weet en begrijpt wat een advertentie is en wat cookies betekenen. “Een kind kan dat moeilijker begrijpen. Het is belangrijk dat die platformen hier onderzoek naar doen, zich afvragen wat een kind kan begrijpen en welke risico’s er zijn. Daar moeten ze dan maatregelen op nemen.”

‘Gaat ook over politici’

“Met alle respect voor het Europees Parlement, de dag dat dat een vuist gaat maken moeten wij nog meemaken”, schat diplomatiedeskundige Robert van de Roer de kansen van Haugen laag in. “Wat ik belangrijk vind is dat het niet alleen gaat over kinderen, maar ook over politici.”

Van de Roer haalt voormalig Amerikaans president Donald Trump aan als voorbeeld. “Die platformen kunnen zomaar iemand vrij willekeurig van het podium halen. Trump werd gemuilkorfd, maar dat gold niet voor een aantal andere autocratische leiders.” Op het punt van regelgeving moeten er veel meer stappen worden gezet, vindt hij. “En ook het toezicht op die podia en de positie van kinderen moet aanzienlijk worden verbeterd.”

Corona

Niet alleen politiek, maar ook rondom corona gaat de discussie verder. “Er wordt veel misinformatie verspreidt over die platforms”, zegt viroloog Ab Osterhaus daarover. “Ik denk dat een behoorlijke regelgeving, om te voorkomen dat al dit soort verkeerde informatie overal verspreid wordt, belangrijk is.”

De vraag is echter hoe de verspreiding van misinformatie aangepakt kan worden. Bij sommige artikelen of verhalen over corona is soms een banner geplaatst. Via die banner word je dan naar juiste informatie doorverwezen. “Er moet onafhankelijk toezicht komen op die platformen”, zegt Schreinemacher. Ofwel: een platform mag zelf een onderzoek uitvoeren, maar dan moet er wel een onafhankelijke toezichthouder zijn die controleert of het onderzoek wel daadwerkelijk is gedaan en of het platform maatregelen heeft genomen om de risico’s te beperken. “En dat is er nu veel te weinig.”

Wetgeving

Nationaal zouden er meer toezichthouders moeten komen, maar er moet ook weer iemand aangesteld worden om de toezichthouders op hun werk te controleren. Zo stelt Schreinemacher. Dit soort zaken moeten in wet -en regelgeving vastgelegd worden. “En daar kan het Europees Parlement nog wel een rol in spelen”, sluit Van de Roer de discussie af.

LEES OOK: Data gebruikers Facebook was niet onbeschermd, oorzaak storing lijkt duidelijk

Door: Vick ten Wolde