Spannende formatieweek voor de boeg: ‘Verkenners moeten veel meer op afstand staan’

Kan het vertrouwen in het formatieproces nog worden hersteld na het inmiddels beruchte notitievel? Die vraag hangt deze week boven de politieke markt. Woensdag gaan oud-verkenners Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) met de nieuwe Tweede Kamer in debat om verantwoording af te leggen.

In Goedemorgen Nederland zegt politiek commentator van de Telegraaf Wouter de Winther dat de druk op VVD-leider Mark Rutte behoorlijk oploopt. “De afgelopen 72 uur zie je dat mensen, terecht, met stijgende verbijstering terugkijken op zijn statement dat een debat niet nodig is.”

Een staaltje bestuurlijke arrogantie die zeer ontijdig is, zegt De Winther. “Een gevoel van onthechting van de VVD-leider en minister-president met normale democratische processen en tegelijkertijd ook de samenleving.”

Inkijkje

Dat er op het vel de woorden ‘Pieter Omtzigt: functie elders’ staat, is des te merkwaardiger omdat verkenners helemaal niet bezig moeten zijn met personele invullingen, zegt De Winther. “Sowieso vraag ik me af hoe gepast dit is als je dit doet bij een gekozen volskvertegenwoordiger met 340.000 voorkeursstemmen.”

Daarmee zet je de hele verkenning en formatie onder druk. “En dat is misschien een geluk bij een ongeluk. Het geeft ons wel een inkijkje wat er achter de schermen gebeurt. Zo kan de samenleving kan zeggen: dat is niet de bedoeling.” De Telegraaf commentator reageert kritisch op VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz-Zegerius, wanneer ze zegt dat de VVD het debat volledig steunt. “Pas toen er een meerderheid was, kwam de VVD over de brug.”

Mediaberichten

Ondertussen wordt alles uit de kast gehaald tijdens deze Haagse whodunnit. Zo zouden ambtenaren achter de lijstjes zitten. De nieuwe verkenners Wouter Koolmees (D66) en Tamara van Ark (VVD) kwamen met een verklaring namens de oud-verkenners dat het een inventarisatie van mediaberichten was.

Onzin, vindt De Winther: “Er is geen medium geweest dat heeft lopen speculeren dat Omtzigt een andere baan zou moeten krijgen, zeker niet nadat hij net is gekozen.”

Hij gaat ervan uit dat de lijstjes in samenspraak zijn gemaakt met de verkenners. “Ambtenaren gaan niet zelf lijstjes maken waarin de onderhandelingsstijl van Wopke Hoekstra wordt besproken. Men heeft een inventarisatie gemaakt, mede in overleg met de verkenners.”

Te dicht op de partijtop

Het grote probleem is volgens De Winther dat de verkenners te dicht op de partijtop staan. Hij wijst naar oud-verkenner Annemarie Jorritsma, die fractievoorzitter van de VVD is in de Eerste Kamer. “Een senator die nota bene in beeld was toen Rutte de overwinning van de VVD vierde tijdens de afgelopen verkiezingen, die staat natuurlijk heel dicht bij hem.”

De Tweede Kamer moet daar veel scherper op zijn, die stellen de verkenners tenslotte aan. “Het wordt D66 en VVD gegund om de verkenners te leveren omdat ze de grootste partijen zijn. Je moet mensen die veel meer op afstand staan dat proces laten doen.”

LEES OOK: Van Helvert (CDA) over Omtzigt: ‘Dat er gesproken wordt over Kamerleden die vragen stellen is waar’

Door: Redactie