Nederlandse nationaliteit gegijzelde Ofir Engel kan averechts werken: ‘Hamas kan nu ook Nederland onder druk zetten’

Een van de gijzelaars die wordt vastgehouden door Hamas in de Gazastrook is de achttienjarige Ofir Engel. Hij is deze week versneld genaturaliseerd tot Nederlander, wat mogelijk was op basis van zijn familieband. Voormalig diplomaat Ed Kronenburg denkt dat zijn naturalisatie ook in zijn nadeel kan werken. “Het is de vraag of het voor Hamas iets uitmaakt. Er zijn nu twee landen waar ze druk op uit zouden kunnen oefenen”, zegt hij donderdagavond in Op1.

De tante van Ofir, Yael Engel Lichi, vertelt dat de aanvraag om Nederlands staatsburger te worden al langere tijd op de planning stond. “We hebben de aanvraag nooit ingediend, maar wisten dat het kon. En toen de omstandigheden zo’n vreselijke wending namen, moet je in een noodsituatie noodmaatregelen nemen. Dus we hebben gesmeekt om het sneller geregeld te krijgen dan normaal.”

Maar volgens Kronenburg zou het goed kunnen dat de internationale mensen die gevangen worden gehouden belangrijker zijn dan de Israëlische gegijzelden. De oud-diplomaat gaat er vanuit dat de betrokken instanties zorgvuldig naar de mogelijke gevolgen gekeken hebben. “De veronderstelling moet zijn geweest dat dit positief gaat zijn voor de positie waar Ofir zich nu in bevindt.” Hij zegt dat hij in zijn tijd als secretaris-generaal niet eerder een gijzeling op deze schaal heeft meegemaakt.

Tekst gaat verder onder de X:

Ofir Engel is Nederlander en in handen gekomen van Hamas. Maar volgens Ed Kronenburg kan zijn dubbele nationaliteit ook averechts werken. “Het zou ook kunnen dat hij door deze aandacht nog belangrijker wordt voor Hamas.” #Op1 #WNL pic.twitter.com/9xhRqGRbFy

— Op1 (@op1npo) October 19, 2023

Op bezoek bij schoonfamilie

De opa van Ofir is in Nederland geboren en na de Tweede Wereldoorlog verhuisde hij naar Israël. Het grootste deel van Ofirs familie woont nu daar. Zijn tante vertelt dat hij bij zijn schoonfamilie op bezoek was toen die bewuste zaterdagochtend de terreuraanval van Hamas hen verraste. “Ze zouden de schuilkelder ingaan en we hoefden ons geen zorgen te maken. De vijf uur daarna hebben we gepraat en elkaar foto’s gestuurd. Ze zaten allemaal samen in de kelder: zijn schoonmoeder en schoonvader, hun drie dochters en Ofir zelf. Toen werd de verbinding verbroken en hebben we vele uren niets gehoord.” Door de vreselijke beelden die ze binnenkreeg vreesde ze het ergste.

Om zeven uur ’s avonds kreeg ze contact met Ofirs schoonmoeder. Ze vertelde dat er om half twee ’s middags terroristen in het huis waren die “in het wilde weg begonnen te schieten en kreten riepen”.

“Ze wisten de schuilkelder in te komen, maar deze saferoom is gemaakt om je tegen bommen te beschermen, niet om terroristen buiten de deur te houden”, zegt Ofirs tante. “Ze schoten meteen de hond dood en toen namen ze de familie mee naar buiten. Ofir en Yosi, zijn schoonvader, werden in een auto gezet met nog een jongen van zestien. Daarna zijn ze weggereden en hebben ze de anderen achtergelaten.”

Heb jij Op1 over de situatie van Ofir gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug, via NPO Start. 

Veel onduidelijk

Internationaal vredesbemiddelaar Fleur Ravensbergen heeft onderhandeld in meerdere gijzelingszaken. Ze denkt dat gegijzelden die een andere nationaliteit dan de Israëlische hebben in een andere categorie worden geplaatst. “Er wordt een inschatting gemaakt in hoeverre het naturaliseren van Ofir tot Nederlander kan helpen, maar niemand weet uiteindelijk waar de gegijzelden vastgehouden worden omdat er verschillende groeperingen hierbij betrokken zijn.”

Bemiddelen mogelijk?

Ravensbergen benadrukt dat er altijd een land tussen zit die als een soort bemiddelaar optreedt bij gijzelingsonderhandelingen. “Wat in dit geval Qatar, Egypte, Turkije of Iran is. Dat zijn landen die invloed kunnen uitoefenen op Hamas. Directere onderhandelingen is wel iets waar een taboe op rust. En de huidige situatie is er ook niet naar om te onderhandelen over een breder proces.”

Wat betekent grondinvasie voor gijzelaars?

Israël heeft inmiddels ambassadeurs in diverse landen teruggeroepen, aldus berichtgeving op sociale media. Tegelijkertijd sprak de Israëlische minister van Defensie zijn troepen donderdag toe. Dit betekent volgens Kronenburg maar één ding, het Israëlische offensief gaat beginnen. “Ik heb daar geen andere verklaring voor. Ze staan klaar. En dan is het volstrekt onvoorspelbaar wat er gaat gebeuren. We weten niet wat bijvoorbeeld de reactie van Hezbollah gaat zijn. Wat gaat Iran daarnaast doen? En wat betekenen de Amerikaanse vliegdekschepen voor de kust?”

Ravensbergen ziet dat een mogelijke reddingsoperatie steeds verder wordt bemoeilijkt door de escalerende situatie. “Je komt dan in een special operations scenario terecht. Je hebt bij grotere gijzelingssituaties in het verleden gezien dat grootschalige reddingsoperaties op touw werden gezet. Maar wat nu anders is, is dat je een heel dichtbevolkt gebied hebt waar ze ongetwijfeld de gijzelaars over verspreid hebben”, zegt de vredesbemiddelaar. “Als er een militaire operatie begint is dat een heel risicovol moment voor de gegijzelden.”

Schendt Israël het oorlogsrecht?

Advocaat Geert-Jan Knoops zegt dat Israël met een tegenaanval het internationaal recht niet officieel schendt zolang de aanval van Hamas nog niet officieel is beëindigd. “Je kunt dus niet concluderen dat het afsluiten van Gaza, wat objectief een schending van het oorlogsrecht is, ook een oorlogsmisdrijf is.”

Tekst gaat verder onder de X:

Schendt Israël het internationaal recht nu het terugslaat na de aanval van Hamas? “Je kunt niet concluderen dat het afsluiten van Gaza, wat objectief een schending van het oorlogsrecht is, ook een oorlogsmisdrijf is”, legt Geert-Jan Knoops uit. #Op1 #WNL pic.twitter.com/eNuOiAMnb0

— Op1 (@op1npo) October 19, 2023

Ofirs tante Yael Engel Lichi vindt het fijn dat de Nederlandse media zich zo bezighoudt met de situatie. “Maar de focus ligt op Ofir en 245 andere onschuldige burgers en kinderen. Ik weet niet waar hij is of wat ze hem aandoen, maar ik hoop dat hij ons misschien kan horen en dat alle overheden hun uiterste best doen om hem veilig thuis te brengen.”

Lees ook:

Nederlander (18) onder gijzelaars Hamas

Door: Rick Hartkamp