Stuwdam bij Cherson volgens experts bewust aangevallen: ‘Er zijn van binnenuit explosieven aangebracht’

Een dag na het instorten van de stuwdam bij Cherson is het nog altijd de vraag wie er achter de knoppen zat. Hoe dan ook lijkt het zeker dat het een bewuste actie is geweest. “Volgens experts zijn van binnenuit explosieven aangebracht om deze vernieling te veroorzaken”, zegt kolonel Han Bouwmeester bij Goedemorgen Nederland op NPO 1.

In de nacht van zondag op maandag stortte de Kachovka-stuwdam in. De eerste geluiden vanuit het Russische kamp waren dat het zou gaan om een ongeluk, omdat de dam mede door de oorlog afgelopen jaren slecht was onderhouden. Later veranderde dat statement en betichtten de Russen de Oekraïners van het laten instorten van de stuwdam. Op zijn beurt wees Oekraïne naar Rusland als schuldige.

Explosieven van binnenuit

Wie erachter zit is nog onduidelijk, maar volgens Bouwmeester kan het haast niet anders dan dat het om een bewuste actie gaat. De stuwdam laten instorten is zo eenvoudig nog niet. “De dam is begin jaren 50 gebouwd met heel veel stalen en stenen. Het is een hele solide constructie. In die tijd werd ook atoomproof gebouwd, dus als er een nucleaire bom zou vallen dat ding niet in een keer zou instorten.”

Daarnaast moet de dam ook een waterreservoir van zo’n 1800 miljard liter kunnen tegenhouden. “Dat betekent dat je een hele dikke damwand hebt. Die blaas je niet zomaar in één keer op, en die knapt ook niet zomaar uit zichzelf. Experts zeggen dat het heel bewust is en dat er van binnenuit explosieven zijn aangebracht om deze vernieling te veroorzaken.”

Dader nog onbekend

Zowel Oekraïne als Rusland zou baat kunnen hebben bij het instorten van de dam. Door het gebied rond Cherson te laten overstromen wordt het “heel lastig om daar operaties uit te voeren”, legt Bouwmeester uit.

Het is vooral de rivier Dnipro die overstroomt en voor ravage zorgt. De noordelijke kant van de rivier is in handen van Oekraïne en het zuidelijke gebied wordt bezet door Rusland. Vooralsnog stroomt vooral het zuidelijke gebied over, waar zich ook Russische militairen bevinden. “De Russische troepen zullen zich langzaam terugtrekken uit dat gebied, maar daarmee voorkom je dat Oekraïne de Dnipro kan oversteken”, vertelt de kolonel.

Het betekent dat Rusland eigen manschappen opoffert om te voorkomen dat Oekraïne een mogelijk offensief plaats in die regio. “Het is typisch Russisch. Alles ten bate van de overwinning”, zegt Bouwmeester. “Ze maken een kostenbatenanalyse. Het kost ze iets, maar de winst die ze eruit halen achten zij groter. Plus het is een psychologisch effect. Je zaait heel veel verderf en afschrikking.” Daarnaast is Rusland volgens Bouwmeester in paniek, omdat er steeds meer tekenen zijn dat Oekraïne bezig is met een tegenoffensief in de Donbas-regio.

Verdeeldheid creëren

Oorlogsverslaggever Hans Jaap Melissen zegt dat als de Russen de stuwdam hebben laten instorten, zij dat vooral doen om “verdeeldheid te creëren in het Westen”. En dan vooral rondom het vraagstuk in hoeverre het Westen Oekraïne nog gaat steunen.

Daarnaast zou het voor Rusland ook een boodschap kunnen zijn richting Oekraïne. “Van jullie zijn bezig met westerse wapens om ons aan te vallen. Er komt mogelijk iets groters aan. Wij schrikken niet terug voor grote vergeldingsmaatregelen”, zegt Melissen.

Onderzoek

Er moet een onderzoek worden gestart naar de dader. Dat geeft de VN Veiligheidsraad aan, maar ook Russische autoriteiten kondigen een onderzoek aan. “Voordat daar de resultaten van bekend zijn, zijn wij misschien wel een jaar verder. Aan de juiste bewijzen komen kost veel tijd.”

Lees ook: 

Stuwdam Oekraïne ingestort: ‘Als de Russen dit hebben gedaan, laat het zien hoe ver ze willen gaan’

Door: Vick ten Wolde