Nu de coronabesmettingen hard oplopen lijkt een vaccin de enige weg terug naar het normale leven. Wereldwijd wordt er dan ook hard gewerkt aan de ontwikkeling hiervan. “Inmiddels zitten er elf vaccins al in testfase drie”, vertelt moleculair viroloog Marjolein Kikkert in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Dat betekent dat de farmaceuten in de laatste fase van het testen zijn aangeland. “De kans dat daar een aantal goede vaccins uitkomen is heel groot.”
In testfase drie wordt er gekeken of het vaccin écht werkt, legt Kikkert uit. “In eerdere testen hebben ze dan al gezien dat het vaccin veilig is, dat mensen er geen noemenswaardige bijwerkingen van krijgen. En dit is bedoeld om te zien of het ook beschermt tegen covid-19.”
Er zijn een aantal goede aanwijzingen dat de vaccins die in deze fase zijn gekomen inderdaad gaan werken, maar de enige manier om dat echt te weten is door op mensen zelf te testen, legt Kikkert uit. “Je gaat een grote groep, ongeveer tienduizend mensen, behandelen met dat vaccin. Maar je gaat ook een groep van tienduizend mensen met een placebo behandelen.” Mensen weten tijdens zo’n test niet welke van de twee zij geïnjecteerd krijgen. “Zelfs degenen die het spuitje zetten weten vaak niet wat ze geven”, zegt Kikkert. Op deze manier heeft niemand een ‘vooroordeel’ over het vaccin.
Onderzoeken stilgelegd
Er gaan verschillende verhalen de rondte over hoopvolle vaccins waarvan de projecten tijdelijk moeten worden stilgezet omdat er bijwerkingen worden gezien. Dat was onder andere het geval bij het Leidse bedrijf Jansen Vaccins en het Britse AstraZeneca. Dat zoiets bij deze vaccins gebeurt is ook niet uitgesloten, zegt Kikkert. “Omdat je zo veel mensen behandelt met zo’n vaccin zijn er altijd wel mensen die toevallig in het ziekenhuis belanden”, legt ze uit. “Maar je wil wel uitsluiten dat die mensen die daar belanden, dat dat niet door het vaccin komt.”
Om die reden is het verplicht dat een onderzoek bij zo’n gebeurtenis wordt stilgelegd. Wanneer blijkt dat dat heel hoogstwaarschijnlijk niet door het vaccin komt, mag zo’n test weer door. Dat is ook bij Jansen Vaccins en AstraZeneca het geval: beide onderzoeken zijn inmiddels weer hervat.
Omdat er nog van alles mis kan gaan in de ontwikkeling van vaccin vindt Kikkert het moeilijk te voorspellen wanneer een vaccin daadwerkelijk op de markt verschijnt. “Maar als alles goed blijft gaan denk ik inderdaad dat volgend jaar lente wellicht reëel is.”
‘Voor het eind van het jaar 100 miljoen doses’
Pfizer is een van de vaccinproducenten die op dit moment in de laatste fase zit. “Pfizer is eigenlijk een aantal maanden geleden al begonnen met het opschalen van de productiecapaciteit”, vertelt medisch directeur Mark Kaptein. “Dat betekent dat we voor het eind van dit jaar 100 miljoen doses klaar kunnen hebben, en dat we daar in 2021 nog eens 1,3 miljard doses bij kunnen leveren. Dat is heel veel, maar nog steeds niet genoeg om de hele wereldbevolking te vaccineren, dus het zal afhangen van het beleid van de overheid wie als eerste het vaccin krijgt.”
Epidemiologen zeggen dat het het slimste is om een combinatie van de risicogroepen en het medisch personeel als eerste te vaccineren, legt Kikkert uit. ” Ik denk dat dat in feite de consensus zal zijn, dat dat gaat gebeuren. Pas daarna volgt de rest van de bevolking.”
LEES OOK: Dit jaar nog geen coronavaccin, verwacht arts-microbioloog Marc Bonten
Door: Redactie