We worden al weken bestookt met de geweldigste aanbiedingen sinds mensenheugenis, maar vandaag is het dan eindelijk Black Friday. Webshops en winkelketens doen er alles aan om je zoveel mogelijk te laten kopen. Consumentenpsycholoog Patrick Wessels vertelt waar je vooral niet in moet trappen. En maakt scoren van een goede deal nou écht gelukkig?

Winkels verwachten vandaag grote drukte en postorderbedrijven draaien dit weekend overuren. Het Amerikaanse fenomeen Black Friday is inmiddels ook in Nederland de dag waar koopjesjagers naar uitkijken. Wie op de centen wil letten, kan maar beter thuisblijven, zegt consumentenpsycholoog Wessels. ''Maar dat is flauw'', lacht hij. Hij waarschuwt: ''Als je eenmaal in de (online) winkel bent, is het te laat.''

Pijn als je korting moet teruggeven

Waarom zijn we toch zo vatbaar voor kortingen? ''Je denkt dat je geld gaat verdienen. Zodra je korting ziet, berekent je brein wat je aan voordeel hebt. Dat is nu van jou. Het doet pijn als je dat terug moet geven. Als je iets volgende week pas koopt, is het risico te groot dat je de aanbieding dan weer in moet leveren. Het brein wil verlies voorkomen.''

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

Winkelketens weten dit maar al te goed. Ze richten hun zaken in om zoveel mogelijk geld te verdienen. ''Op sommige producten zit voor de winkel meer marche. Deze worden met spotlights uitgelicht. Zo krijgen ze meer aandacht. Het zijn niet direct de beste deals, maar leveren winkels meer geld op.''

Franse muziek

Ook muziek speelt een rol. ''Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat je Franse wijn koopt als ze Franse muziek draaien'', zegt Wessels. ''Bij rustige muziek ga je langzamer lopen, waardoor je meer ziet. Het kan ook andersom. Je hoort in kledingwinkels vaak harde muziek draaien. Dat geeft veel prikkels. Je vergeet je goede plannen om minder te kopen. Je gaat vooral voor het nu, korting pakken, actiekopen.''

Geur is nog gevaarlijker voor winkelliefhebbers. ''Als we iets zien, horen of voelen, redeneren we nog een beetje. Geur heeft een directe verbinding met de hersenen. Daardoor komen we direct in actie. Bij de geur van vers brood, dat ze zogenaamd vers afbakken, krijgen we trek.''

Rood en geel

Wessels adviseert er vandaag gewoon een spelletje van te maken. ''De kleur rood en geel worden veel gebruikt. Rood staat voor snelheid en urgentie. Geel is goedkoop. Ga herkennen welke winkels en webshops opeens deze kleuren gebruiken, terwijl ze dat normaal niet doen.''

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug, via NPO Start.

Want winkelen maakt uiteindelijk niet gelukkig, aldus de consumentenpsycholoog. ''Een goede aanbieding geeft een fijn gevoel. Je verlangt naar iets. Als je iets koopt, komt er een beetje dopamine vrij. Je bent blij en lijkt bijna gelukkig. Dat gevoel is echter snel weg. Ben je echt gelukkig als je drie keer per week eventjes blij bent? Geluk op de langere termijn kun je beter halen uit verbondenheid met mensen, iets doen waar je steeds beter in wordt, competentie vergaren.''