Moet het toeslagenstelsel op de schop? ‘We moeten uit deze vicieuze cirkel’

Werken moet lonen, maar soms houden we er weinig aan over. Door zowel toeslagen als belastingregelingen kun je met parttime werken bijna net zo veel onder de streep overhouden als wanneer je fulltime werkt. Zakenvrouw Annemarie van Gaal vindt het een ‘ingewikkeld zooitje’. Volgens haar zou het klaar moeten zijn met alle toeslagen, vertelt ze in WNL op Zondag.

“Je ziet door de bomen het bos niet meer”, stelt ze. Al jaren strijdt ze ervoor om het toeslagenstelsel te vereenvoudigen. Ze snapt niet hoe het zo uit de hand heeft kunnen lopen. “Het is toch niet zo dat de zorgtoeslag naar de zorgpremie gaat en dat de huurtoeslag naar de woningcoöperatie gaat? Alles komt op de grote hoop.”

Bijna zes miljoen gezinnen in Nederland krijgen een vorm van toeslagen, wat volgens Van Gaal bijna 20 miljard per jaar bedraagt. Van Gaal vindt het “de grootste demper op ambitie van Nederland”. Daarom mag volgens haar alles worden afgeschaft, bijvoorbeeld ook de kinderbijslag. “Natuurlijk zijn er gezinnen die het nodig hebben, maar het gaat ook ook naar gezinnen die er geen boterham meer of minder van krijgen.”

Zelf woonde de zakenvrouw jarenlang in Rusland, waar ze uiteindelijk haar bedrijf goed wist te verkopen. Bij terugkomst in Nederland kreeg ze ook kinderbijslag, terwijl ze dat eigenlijk niet nodig had. Na het schrijven van een brief aan de Sociale Verzekeringsbank werd het stopgezet, “maar het geeft aan hoe idioot het is”.

Steeds weer verhoogd

In veel van de verkiezingsprogramma’s van partijen wordt gezegd de toeslagen te willen afschaffen. Toch worden de toeslagen vaak weer verhoogd, om te voorkomen dat mensen onder de armoedegrens komen. “Dat vind ik de grote makke van het politieke beleid op dit moment. We plakken pleisters en verdelen de taart, maar we moeten juist nadenken: hoe maken we deze taart groter?”

Ze vervolgt: “We hebben een heel bijzonder welvarend land, maar we kunnen nog veel beter worden. Dan hebben we een beter leven en een betere samenleving.”

Tekst gaat verder onder tweet.

Zakenvrouw @AnnemarieGaal vindt dat alle toeslagen moeten worden afgeschaft. Ondanks dat veel partijen dat ook willen, worden de toeslagen alsnog steeds verhoogd. "We plakken pleisters en verdelen de taart, maar we moeten nadenken over hoe we de taart groter maken." #WNL pic.twitter.com/HouhdODZb8

— WNL Op Zondag (@WNLOpZondag) September 24, 2023

‘Het is zo complex opgebouwd’

VVD-partijleider Dilan Yeşilgöz sluit zich aan bij de standpunten van Van Gaal. “Het is zo complex opgebouwd”, vertelt ze. Zo stelt ze dat mensen die ermee te maken hebben ook de angst hebben of ze alles wel goed hebben doorgegeven en op tijd waren. Toch is het niet mogelijk om in één keer alles af te schaffen. “Dat heeft zo’n impact op de koopkracht van mensen die daarvan afhankelijk zijn.”

Volgens Yeşilgöz moet het op een goede manier worden ingericht. Ze verwijst daarbij naar de kinderopvang, die bijna gratis werd gemaakt zodat mensen de toeslag niet nodig hadden. Dat plan liep niet zoals gewenst, omdat er te weinig mensen waren om in de kinderopvang te werken voor de stijgende vraag, en werd daardoor niet uitgevoerd. “We moeten uit deze vicieuze cirkel en daar zijn allerlei plannen voor. Ik hoop dat we daar echt werk van maken, want anders blijft het alleen maar zo doorgaan”, zegt ze.

Luister de hele uitzending van WNL op Zondag terug:

Onderscheid tussen werken en niet werken

Daarvoor moet er volgens ondernemer Annemarie van Gaal een onderscheid worden gemaakt tussen werken en niet werken. Voor mensen die écht niet kunnen werken vindt ze dat de uitkering kan worden verhoogd. Het minimumloon mag ook omhoog, aldus Van Gaal. “Alleen je kunt dat niet los zien van het opheffen van toeslagen en allerlei andere regelingen.”

Mensen moeten worden gestimuleerd om juist meer te gaan werken, vervolgt ze. Daarbij komen ook nog eens de uitkeringen kijken. “Iemand met een visuele beperking wil heel graag acht uur per dag werken, alleen kan niet meer dan vier uur per dag werken want dan verliest die het recht op de uitkering.”

Politieke partijen hebben verschillende ideeën over hoe ze de toeslagen kunnen afschaffen, en daarover zegt Van Gaal: “Het enige wat je moet hebben als politieke partij is het lef om het te doen.”

Meer geld uit toeslagen dan salaris

Zelf maakte Van Gaal een berekening van een alleenstaande moeder met drie kinderen op de middelbare school. “Als je alleen al de toeslagen berekent en het alleenstaande ouder zijn en alles wat ze ervoor krijgt, krijgt ze 40.000 euro op haar rekening per jaar. Dat is een modaal salaris, maar dan netto.”

Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau is een gezin met drie kinderen dat minder dan 3100 euro netto maandelijks te besteden heeft arm, terwijl het netto modaal salaris 3000 euro is. “In plaats van dat we steeds weer meer ballen en slingers in die kerstboom hangen, moeten we die kerstboom kappen en gewoon een nieuwe bouwen.”

Aanpakken

“Er wordt al heel lang over gesproken en de problemen worden er echt niet minder op” reageert Yeşilgöz. Ondanks dat ze vindt dat de toeslagen ook ergens handig voor zijn, wenst ze dat het anders wordt. Ze denkt dat het tijd gaat kosten en het voor sommige mensen merkbaar gaat worden. “Dat zijn allemaal zaken waar je rekening mee moet houden en op een goede manier moet gaan afbouwen.” VVD-leider Yeşilgöz hoopt dat het zal worden aangepakt, “maar eerst de kiezer”, sluit ze af.

Lees meer:

Dilan Yesilgöz is klaar voor premierschap en houdt vast aan PVV-standpunt

Door: Manon Immerzeel