Komen we ooit nog van de file af? ‘Denk niet dat we dat zouden moeten willen’

Kilometerslange rijen aan uitlaatgassen en geïrriteerde mensen; het woon- en werkverkeer in Nederland wordt er iedere dag mee geconfronteerd. Hoe kunnen wij in Nederland met deze dagelijkse bron van frustratie afrekenen? Jeroen Borst, programmamanager bij het TNO, denkt niet dat we ooit nog van de file afkomen. “En ik denk ook niet dat we dat zouden moeten willen.”

Borst vertelt in Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2 dat de maatschappelijke kosten te groot zijn om het fileprobleem op te lossen. “Met de hoeveelheid asfalt die moet worden aangelegd, de hoeveelheid ruimte die we moeten opofferen plus het oog op de milieudruk, kunnen we beter kiezen voor een gezonde leefomgeving waarin voldoende bereikbaarheid voor iedereen is om op het werk te komen. Je kunt je dus afvragen hoe erg het is om af en toe even in de file te staan.”

Innovatieve ideeën

Volgens Iris Ruys van het Future Mobility Network, dat onderzoek doet naar moderne en alternatieve mobiliteitsoplossingen, zijn er innovatieve ideeën om de verkeersdrukte in steden af te laten nemen. Maar het is nog niet zo makkelijk om het straatbeeld op korte termijn te veranderen. Volgens Ruys komt dat doordat de wet- en regelgeving in Nederland ‘hiërarchisch gestructureerd’ is. “In andere landen zijn ze qua wet- en regelgeving minder democratisch.” Volgens haar kan dat toepasselijk zijn om “die vlucht te maken in innovatie”.

Autovrije wijk

Maarten de Gruyter, projectontwikkelaar van het nieuwbouwproject Merwede, verwacht op stadsniveau een grote verschuiving op verkeersgebied. Om de verkeersproblemen verder de kop in te drukken, wordt in Utrecht gewerkt aan een geheel autovrije wijk. “Alle voorzieningen zijn op loopafstand.” De Gruyter wil deze toekomstige wijk zo groen en kindvriendelijk mogelijk maken. “Ik zeg niet dat mensen geen auto mogen hebben, maar in steden zie je dat auto’s veel minder belangrijk worden. Het is veel meer onderling delen van mobiliteit.”

Zo’n nieuwe wijk vereist ook nieuwe vormen van mobiliteit. Het Future Mobility Network komt hier om de hoek kijken en zet zich in voor het transport voor de toekomst, zoals zelfrijdende shuttles die nieuwe autovrije wijken met het omliggende verkeer en openbaar vervoer moeten verbinden. “De verantwoordelijkheid gaat bij de gemeente en vastgoedontwikkelaars liggen die verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van deze gebieden”, aldus Ruys.

Digitale methode

Onderzoeksbureau TNO heeft daarnaast een digitale methode ontwikkeld om de mobiliteitsproblemen in steden te bestrijden. De onderzoeksorganisatie kan met deze tool kijken waar verkeersproblemen zijn en hoe deze ontstaan. Ook kan deze methode allerlei scenario’s plannen, naspelen en de mogelijke gevolgen in kaart brengen. “We kunnen onder andere verkeerscapaciteit veranderen, wegen bijbouwen en nieuwe woningen bijplaatsen”, zegt programmamanager Jeroen Borst. “Als we er 11.000 woningen bijzetten, zullen er meer verplaatsingen zijn. Niet alleen met de auto maar ook met het openbaar vervoer en de fiets, waardoor de verkeersdruk toeneemt.”

In het buitenland rijdt bijvoorbeeld een zelfrijdende taxi, maar ook deze ontwikkelingen kunnen weer nadelig zijn voor het verkeer, aldus Borst. “Die zelfrijdende auto wordt zo aantrekkelijk dat daardoor ook de verkeersdruk weer toeneemt. Borst benadrukt dat mensen die van de eigen auto, fiets of OV in deze ‘robottaxi’ stappen ook weer zorgen voor verkeersproblemen.

Ruys voegt eraan toe dat het afhangt van hoe de mens straks misschien van gedrag gaat veranderen. “Maar ook welke technologieën er mogelijk komen of ontstaan die we kunnen gebruiken.”

De zomervakantie is weer voorbij en automobilisten staan massaal in de file. Oude maatregelen helpen niet zeggen deskundigen. Ondernemende millennials hebben nieuwe oplossingen. Kijk deze en andere afleveringen van Stand van Nederland: Generatie Next hier terug, via NPO Start. 

Lees ook:

ANWB: vijftien procent filegroei in eerste halfjaar 2023

Door: Rick Hartkamp