Financiële zorgen voor steeds meer huishoudens realiteit: 60 procent heeft ermee te maken

Volgens een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn financiële zorgen voor steeds meer huishoudens realiteit geworden in het afgelopen jaar. “Ik maak me er wel eens zorgen over dat ik later uit huis kan dan ik eerst gepland had door de inflatie. Dat het niet meer zo makkelijk is om op kamers te gaan, doordat het allemaal niet meer te betalen is”, vertelt een jongere aan Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Hoe zijn die zorgen eigenlijk ontstaan? Anna Dijkman is financieel journalist en vertelt: “Jongeren staan vaak aan het begin van hun carrière, die werken nog weinig, hebben nog een laag inkomen, of hebben onzeker werk. Ze hebben vaak weinig opgebouwd en hebben geen buffers, daardoor zijn ze kwetsbaarder.” Ook stelt ze dat jongeren kennis en vaardigheden missen, wat ervoor kan zorgen dat ze zich sneller zorgen maken en sneller in de problemen komen.

Financieel kwetsbaar of ongezond

Financiële zorgen hebben is anders dan echt financiële problemen ervaren. Daar heeft het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) begin dit jaar onderzoek naar gedaan. Daaruit blijkt dat 60 procent van alle huishoudens financiële zorgen heeft. Daarin wordt een onderscheid gemaakt tussen financieel kwetsbaar en financieel ongezond.

Bij 30 procent van de huishoudens niet op orde

“Dat betekent niet meteen dat ze in de problemen zitten en bijvoorbeeld schulden hebben en rekeningen niet meer kunnen betalen”, vertelt Dijkman. “Ze kijken naar een aantal factoren, of het inkomen voldoende is, of het in balans is met uitgaven, of je een buffer hebt, of de schulden dragelijk zijn én of je een financiële planning hebt voor de langere termijn.” Ze vertelt dat dat bij ongeveer 30 procent van de huishoudens niet op orde is. Meestal gaat dat “niet heel verassend” om de lagere inkomens. Toch kan het ook voorkomen bij mensen met een hoger inkomen. “Omdat ze bijvoorbeeld te hoge leningen hebben en te veel uitgeven.”

Dan is er nog de kwetsbare groep, die het volgens Dijkman wat beter voor elkaar heeft dan de andere groep. “Maar die kan bijvoorbeeld net rondkomen en geeft precies uit wat er binnenkomt.” Die groep heeft misschien maar een kleine buffer en kan niet goed sparen. “Dat bij elkaar is 60 procent van de huishoudens.”

Toch wil Dijkman nog meegeven dat er wel veel criteria zijn gesteld in het onderzoek, bijvoorbeeld over de lange termijn financiële planning, of over of je netjes budgetteert. “Als je dat niet hebt, scoor je dus wat slechter.”

De financieel journalist denkt dat er precies daar wat te winnen is. “Je hebt natuurlijk een groep mensen die al zijn stinkende best doet en er niet uitkomt, maar je hebt ook een groep die, ook gedwongen door de kostenstijgingen, iets meer moet opletten en iets beter moet kijken”, vertelt ze.

Onzekerheid

Ook te gast in de studio van Goedemorgen Nederland is directeur politieke zaken HCSS Han ten Broeke. Hij vraagt zich af of er een breekpunt aan het ontstaan is met lasten en belastingen die omhoog gaan. Dijkman reageert: “Wat lastig is, is de onzekerheid. Er is voor dit jaar een enorm koopkrachtpakket vanuit het kabinet gekomen, dat dempt wel wat. Maar voor volgend jaar weten we nog niet precies hoe dat eruit gaat zien.” Ze stelt dat de verwachting is dat het aantal mensen in armoede weer gaat stijgen.

Ze vervolgt: “We weten ook niet precies hoe die gas-en energieprijzen zich gaan ontwikkelen. Nu is dat laag, maar dat is een onzekere factor. De inflatie gaat steeds zwaarder drukken. Je hoopt natuurlijk dat de wal op een gegeven moment het schip keert.” Momenteel zie je dat in de detailhandel gebeuren. “Daar wordt gewoon minder verkocht. Als de prijzen te hoog worden, wordt er minder verkocht.” Ze vindt dat bedrijven kritischer moeten gaan kijken naar hun prijzen.

Consumptie aan het dalen

Volgens Dijkman bleef de consumptie steeds erg hoog. Daar is een verdeling in te zien van “een groep die het echt zwaar had en een groep die misschien uit coronatijd nog veel spaargeld had, of minder geraakt wordt”. Die mensen bleven geld uitgeven, maar dat is nu veranderd. “Gisteren kwam het CBS ook met cijfers over consumptie. Dat is nu ook aan het dalen.”

Is dat dan zo erg? Dijkman vertelt: “Je moet een onderscheid maken tussen de economie in zijn geheel en de situaties van huishoudens. Als die economie afkoelt hoeft dat niet meteen te betekenen dat huishoudens in een slechte positie komen. Omgekeerd is dat ook. Als de economie redelijk goed gaat, maar de prijzen blijven stijgen, kan dat nog steeds betekenen dat er een groep is die het heel zwaar heeft.” Daar moet volgens Dijkman specifiek naar worden gekeken met een armoedebeleid.

Ze sluit af: “Met Prinsjesdag zouden ze met een plan komen om ook specifieker bepaalde groepen aan te pakken, in plaats van zoals het afgelopen jaar heel breed beleid maken. Dat ze nog gerichter mensen kunnen helpen.”

Lees meer:

Kans op recessie neemt volgens Nederlandse grootbanken toe: ‘Hoeft niet heel erg te zijn’

Door: Manon Immerzeel