Defensie-expert: kans groot dat bondgenoten Oekraïne F16’s gaan leveren

Het is een kwestie van tijd voordat de bondgenoten van Oekraïne besluiten Kiev ook te ondersteunen met gevechtsvliegtuigen. Dat denkt defensie-expert van denktank HCSS Peter Wijninga. “Ik denk dat uiteindelijk de kans groot is dat we die stap gaan zetten”, zegt Wijninga in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Onlangs besloten Westerse landen Oekraïne te voorzien van Leopardtanks, nadat Berlijn toestemming gaf voor het leveren van het Duitse aanvalswapen aan het slagveld. Een grote stap voor de bondgenoten van Kiev, die uit angst voor escalatie lang terughoudend waren in het leveren van offensieve wapens.

Inmiddels klinkt ook de roep van de Oekraïense president Volodimir Zelenski om gevechtsvliegtuigen steeds luider. Kiev vreest namelijk voor een nieuw Russisch offensief in het voorjaar. Het Oekraïense ministerie van Defensie bedankte Nederland onlangs op Twitter voor de steun in de oorlog tegen Rusland, maar schreef daarbij “en je weet dat we F16’s erg zouden waarderen”.

Volgens Wijninga is de vraag van Oekraïne aan Westerse landen om F16’s “deels opportunistisch”. Landen als Nederland, België, Denemarken en Noorwegen krijgen namelijk binnenkort de beschikking over de modernere F35, waardoor de F16’s overtollig zijn. “De F16’s komen in grote getale op de markt. Oekraïne wil een deel hebben”, zegt hij.

Premier Mark Rutte benadrukte afgelopen week dat er nog geen formeel verzoek uit Kiev is binnengekomen. Wijninga verwacht dat het leveren van F16’s “niet nu zal gebeuren, maar op langere termijn is de kans groot”.

Westen blijft voorzichtig

Leiders van Europese Unie komen morgen samen tijdens een top in Oekraïne, waar gesproken wordt over de oorlog. “Ik denk dat het leveren van gevechtsvliegtuigen niet formeel op de agenda staat, maar dat er zeker wel over wordt gesproken”, zegt Wijninga, die benadrukt dat er nog “wat hobbels genomen moeten worden” voordat de bondgenoten daadwerkelijk F16’s en andere jagers afstaan.

Wijninga verwacht namelijk dat niet alle Westerse landen staan te springen om vliegtuigen te leveren aan Oekraïne. Eerder was een aantal landen, waaronder Duitsland, tegen het leveren van tanks. Berlijn ging uiteindelijk over stag onder druk van bondgenoten. Wijninga verwacht soortgelijke taferelen voordat Kiev jagers krijgt.

“Het Westen is voorzichtig omdat ze escalatie willen voorkomen, of in ieder geval de indruk willen wekken dat er niet wordt geëscaleerd. Ook zitten niet alle landen op één lijn. Bij de tankdiscussie heeft het even geduurd voordat er overeenstemming werd bereikt. Uiteindelijk was het besluit tot het leveren van tanks een succes van de Duitse diplomatie.”

Escalatie

Berlijn levert nu een aantal Leopard 2-tanks aan Oekraïne en gaf andere landen die beschikken over de tank van Duitse makelarij, dat ook te doen. Maar de levering van de Duitse tanks werd gekoppeld aan de levering van Amerikaanse tanks door Washington. Zo werd Berlijn niet het gezicht van de tanklevering. Wijninga: “Ook voor de F16’s moet zoiets gebeuren, want geen land wil het alleen doen.”

Wijninga vindt het overigens lastig om te spreken van escalatie door Westerse landen. Hij beklemtoont dat vooral Rusland, dat Oekraïne binnenviel, de escalerende partij is in het conflict. “Dat Poetin zo hard roept dat het Westen escaleert, is strategie. Er zijn mensen in het Westen die daar gevoelig voor zijn, maar ik vind dat je door dat spel heen moet prikken.”

Voordeel F16’s

Met F16’s zou Oekraïne “veel beter in staat zijn het eigen luchtruim te beveiligen. Ze kunnen er ook hun eigen grondtroepen mee ondersteunen”, zegt Wijninga. “Daar zijn ook nog wel wat voorwaarden aan verbonden, want het betekent dat je de luchtverdediging aan de Russische kant van het front moet uitschakelen.”

Volgens de defensie-expert is er geen ellelange training nodig voordat Oekraïense piloten in het toestel kunnen vliegen. “Je hebt voldoende Oekraïense vliegers die bijvoorbeeld in de MiG-29 hebben gevlogen, een relatief modern vliegtuig van dezelfde generatie als de F16. Het is een kwestie van omscholen en concentreren op het werken met de wapensystemen aan boord. Het vliegen zelf zal niet zo’n grote uitdaging zijn.”

Lees ook: 

Zijn er grenzen aan wat Nederland kan leveren aan Oekraïne? ‘Ik zie er geen F16’s vliegen’

Door: Peter Visser