Zorgen om recordaantal ongebruikelijke transacties: ‘Meer dan een miljoen in 2021’

De Nederlandse tak van de Financial Intelligence Unit verwacht dat het aantal meldingen van ongebruikelijke financiële transacties dit jaar zal oplopen tot meer dan een miljoen. Het aantal meldingen evenaart nu al het record van vorig jaar, dat op ruim zevenhonderdduizend lag.

Dat meldt de FIU aan het WNL-programma Stand van Nederland: Generatie Next (NPO2).   

Het aantal meldingen van ongebruikelijke transacties loopt al een aantal jaar flink op. In 2016 kreeg de Financial Intelligence Unit (FIU), de overheidsdienst belast met het verwerken en beoordelen van ongebruikelijke financiële geldstromen, 417.067 meldingen voor de kiezen. In 2020 waren dit er 722.247.

Van dat aantal werden er door de FIU ruim honderdduizend als daadwerkelijk verdacht aangemerkt, goed voor een waarde van net geen 15 miljard euro. Dit jaar verwacht de FIU meer dan een miljoen aanmeldingen binnen te krijgen. In oktober lag het aantal meldingen al op het recordaantal van 2020, zegt een woordvoerder van de FIU.

Capaciteitsprobleem

Ondanks de explosieve groei van meldingen, is het aantal FIU-medewerkers in de afgelopen jaren slechts met een derde gestegen –  van 63 naar 90. Experts maken zich zorgen over de capaciteit bij de de overheidsdienst. In Stand van Nederland: Generatie Next zegt Robin de Jongh, directeur witwasbestrijding bij ABN AMRO: ‘Het is voor ons niet altijd even duidelijk of er genoeg gebeurt met de meldingen die wij doen. Dat zijn soms langdurige trajecten en dan hopen we maar dat de criminelen aangepakt worden.’ 

‘Meldende instellingen krijgen het gevoel dat hun informatie in een zwart gat wordt gegooid’, constateert Joras Ferwerda, witwas-expert en criminoloog aan de universiteit Utrecht. Dat komt volgens Ferwerda ook door de standaardmethode van de politie, waar de FIU onderdeel van is. ‘Die is heel reactief. Ze kijken pas naar financiën als er concrete verdenkingen zijn. Ik denk dan: ga op kantoor zitten en ga in de systemen kijken: wie heeft opvallend financieel gedrag.’ 

Het komt de strijd tegen drugscriminelen niet ten goede, zegt bijzonder hoogleraar ondermijning Pieter Tops. ‘Er gebeurt bijna niets met dit soort signalen. Er is echt te weinig daadkracht te bespeuren bij overheidsdiensten.’ Van het bedrag van 524 miljoen extra dat met Prinsjesdag is vrijgemaakt ziet hij graag een deel naar de FIU gaan. ‘Geld is de enige echte prioriteit voor drugscriminelen.’

Tweede Kamer

VVD-Kamerlid Ulysse Ellian wil dit probleem aan de kaak stellen in de Tweede Kamer. Er kan een ‘stevig tandje bij’ als het gaat om de opvolging van die meldingen, zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. ‘Binnenkort worden er allerlei justitieonderwerpen besproken in de Kamer, en daar gaan wij dit 100 procent aan de orde stellen’, zegt hij. ‘Wij willen weten hoe we er in de toekomst voor gaan zorgen dat we het geld blijven volgen. Follow the money.’

Volgens Ellian is het recordaantal meldingen niet ‘helemaal slecht nieuws’, zegt hij. ‘Het betekent wel dat die meldingen binnenkomen en dat we dus enigszins de vinger aan de pols hebben.’

Uitbreiding

Volgens de FIU komt de explosieve stijging van meldingen niet alleen door een toename van meldingen door banken, maar ook door nieuwe meldersgroepen. Zo zijn sinds halverwege vorig jaar ook online brokers van cryptovaluta verplicht om ongebruikelijke transacties te melden op basis van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). 

Om het groeiend aantal meldingen in de toekomst het hoofd te bieden zette de FIU onlangs een nieuw team op met IT-specialisten en data-wetenschappers. Afgelopen Prinsjesdag werd bekend dat het kabinet 524 miljoen euro beschikbaar stelt in 2022 voor de aanpak van ondermijning. Volgens de woordvoerder verwacht de FIU hier ook een aanvullende bijdrage uit toegekend te krijgen.

Het televisieprogramma Stand van Nederland: Generatie Next van Omroep WNL is vanavond om 22.10 uur te zien op NPO2, of later terug te kijken op NPO Start.

De FIU is de overheidsinstantie waaraan financiële instellingen verplicht ongebruikelijke transacties melden die door hun klanten zijn gedaan. Ook andere zaken die in verband kunnen worden gebracht met witwassen of financieren van terrorisme moeten financiële instellingen bij de FIU melden. De overheidsdienst bestempelt vervolgens of een transactie wel of niet verdacht is. In het laatste geval wordt het dossier met de relevant opsporingsinstanties gedeeld.

Door: Redactie