Economie veranderd door steunpakketten: ‘Eigenlijk heeft alles stilgelegen’

De economie verandert nu de algemene coronasteunregelingen voor werkgevers en ondernemers zijn afgelopen. Dat zegt hoofdeconoom van ABN AMRO Sandra Phlippen in Stand van Nederland: Generatie Next. “Er gaat nog wel iets gebeuren, dat is zeker. Maar het zal veel minder erg worden dan we initieel gedacht hadden.”

Volgens Phlippen is de kaasstolp “een hele mooie metafoor” voor de economie in coronatijd de afgelopen anderhalf jaar. “Namelijk: afgedekt en afgeschermd door overheidssteun. Daaronder heeft de economie stilgelegen.” Met het beëindigen van de steunpakketten op 1 oktober is ook de kaasstolp verdwenen, zegt Phlippen. Volgens het demissionaire kabinet zou het voortzetten van steun economisch herstel in de weg zitten.

“Wat we zien is dat door al die steun en bescherming er geen ondernemersdynamiek is geweest”, zegt Phlippen daarover. “Het aantal faillissementen is alleen maar afgenomen sinds corona, en het was al heel laag. Het aantal werklozen is heel beperkt opgelopen. Dus eigenlijk heeft alles stilgelegen.”

Maar een ondernemersdynamiek is volgens de econoom een belangrijk onderdeel van een “gezond functionerende economie”. “Nu is de steun weg en moeten ondernemers het weer helemaal zelf doen.” Ze verwacht dat daardoor wel “een deel van de faillissementen die eigenlijk kunstmatig waren stilgelegd, alsnog komen”.

Banken hebben reserves over

Banken hadden aan het begin van de coronacrisis rekening gehouden met een zwarter scenario, zegt Phlippen. “We hadden niet verwacht dat de overheid zo erg zou steunen en hadden allerlei reserves klaarstaan om klanten in de problemen op te vangen en eventueel af te wikkelen. Maar dat was erg beperkt nodig.”

De reserves zijn er nog. “Die staan gewoon klaar, mocht het nog nodig zijn. Maar we verwachten op dit moment niet dat het heel erg wordt.”

Overheden kijken anders naar schulden

Volgens Phlippen is de houding van overheden ten aanzien van schulden door de coronacrisis veranderd. “Niet alleen in Nederland, maar ook in het buitenland. We leven in die zin echt in een andere wereld. Schulden zijn goedkoper geworden en ook makkelijker houdbaar. Maar het is heel belangrijk dat mensen zich realiseren dat schulden op je eigen rekening wel moeten worden terugbetaald. Daar kun je niet zo makkelijk schulden maken als dat de overheid nu kan. Dat is geen goed voorbeeld.”

“Maar die rekening is, geluk bij een ongeluk, extreem goedkoop omdat de rente heel laag is en naar verwachting nog lang laag zal blijven”, aldus Phlippen.

De economie draait weer op volle toeren, maar door de coronasteun is er ruim 80 miljard euro aan extra schuld ontstaan. Gaan millennials last krijgen van deze geldbubbel? Kijk nu naar Stand van Nederland: Generatie Next op NPO Start.

Door: Peter Visser