Om toch kans te maken op een eigen plekje nemen starters op de huizenmarkt steeds grotere financiële risico’s. Zo zijn hun hypotheken (te) hoog, lenen ze soms grote bedragen bij verschillende instanties en verzwijgen ze hun studieschuld. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) maakt zich grote zorgen.
Uit onderzoek over de jaren 2013 tot en met 2018 blijkt dat tot bijna een kwart van de koopstarters uit die periode een hypotheek heeft die 50.000 tot 70.000 euro te hoog is voor de wettelijke normen, zo ziet de AFM. De jaren erna zijn deze problemen hoogstwaarschijnlijk alleen maar verergerd, gezien de huizenprijzen alleen maar harder gestegen zijn.
Ook blijkt dat in 2018 meer dan 40 procent van de koopstarters een studieschuld had, maar van deze groep meldde 10 procent deze niet aan de hypotheekverstrekker, aldus AFM. Het melden van een studieschuld is wel verplicht. Ook vragen veel hypotheekadviseurs en geldverstrekkers vaak om bankafschriften waarop aflossingen van de studieschuld staan. Die aflossingen kun je echter van tevoren pauzeren.
Als een geldverstrekker erachter komt dat een klant heeft gelogen over de studieschuld, kan die het volledige hypotheekbedrag terugvragen. Daarbovenop kun je ook opgenomen worden in het frauderegister. Dat maakt het ontzettend duur om verzekeringen of leningen af te sluiten, al gebeurt dit in de praktijk nauwelijks.
Geldverstrekkers kijken naar originele studieschuld
Hypotheekadviseur Viisi schatte begin juli in dat ongeveer 30 procent van de jongeren tussen 22 en 35 jaar de studieschuld verzwijgt of wil verzwijgen. Een verdubbeling ten opzichte van twee jaar geleden, toen de hypotheekadviseur dezelfde vraag onderzocht.
Veel jongeren doen dit omdat geldverstrekkers naar de originele schuld kijken, ook als een groot deel inmiddels al afgelost is. Voor mensen die hun studie voor 2015 zijn begonnen rekent een geldverstrekker een maandtermijn van 0,65 procent van de originele schuld. Dat betekent dat je bank er bij een studieschuld van bijvoorbeeld 10.000 euro vanuit gaat dat dat je hiervoor een maandlast hebt van 65 euro. Dat betekent zo’n 19.000 euro minder hypotheek.
Bij het nieuwe leenstelsel, dat is ingegaan op 1 september 2015 en een aflostermijn heeft van 35 jaar, wordt er gerekend met 0,35 procent van de studieschuld. Heb je een studieschuld van 20.000 euro, dan scheelt dit 20.500 euro op de hypotheek.
Sinds kort wordt er wel rekening gehouden met extra aflossingen. In dat geval kijken geldverstrekkers naar de werkelijke maandlasten.
‘Starters zijn extra kwetsbaar’
De AFM maakt zich zorgen om starters, omdat ze veelal geen grote financiële buffers hebben en daarom extra kwetsbaar zijn. Inmiddels doet de autoriteit onderzoek naar de naleving van de leennormen voor hypotheken.
De AFM waarschuwt voor het geven van meer financieringsruimte aan starters, omdat dat de huizenprijzen alleen maar op zou drijven. Ook als het aanbod hetzelfde blijft, zo zegt de AFM. Dat leidt er dan weer toe dat het voor starters nog lastiger wordt om een huis te kopen en zij nog meer geld zullen moeten lenen.
In het economisch onderzoeksprogramma van WNL, Stand van Nederland: Generatie Next, onderzoekt millennial Raquel Schilder de oververhitte woningmarkt. Hoe kunnen zij en haar generatiegenoten nog aan een huis komen?
Je kunt deze aflevering van Stand van Nederland: Generatie Next nu hier terugkijken, op NPO Start.
Door: Redactie