Hoe moet het verder met de formatie na vertrek Omtzigt bij CDA?

Hoe moet het verder met de formatie? Het motorblok van een nieuw kabinet, dat naast de VVD en D66 ook uit het CDA moest bestaan, staat op losse schroeven door het vertrek van Kamerlid Pieter Omtzigt bij de christendemocraten. CDA-leider Wopke Hoekstra leek gisteren vooral uit plichtsbesef bij informateur Mariëtte Hamer aan te schuiven.

“Als ik word uitgenodigd dan kom ik natuurlijk naar de gesprekken”, liet hij weten na afloop van een onderhoud met onder anderen informateur Mariëtte Hamer. “Maar u zult begrijpen dat ik de komende weken in de allereerste plaats bezig ben met het CDA.”

Hoekstra sprak de afgelopen dagen met veel leden, bestuurders en collega-Kamerleden in een poging de crisis in zijn partij te bezweren. “Daar zullen we natuurlijk mee doorgaan.” Andere zaken komen even op het tweede plan. “Ik heb een verantwoordelijkheid voor het land maar ook, echt in de eerste plaats, voor het CDA”, aldus de demissionaire minister van Financiën.

Voormalig informateur en VVD-prominent Uri Rosenthal denkt dat Hoekstra “alles op alles gaat zetten om binnen het CDA de zaken weer op de rails te krijgen”, zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Dat gaat in de formatie weer tijd kosten.”

‘Minder stabiel dan je zou hopen’

Het CDA verloor afgelopen weekeinde Pieter Omtzigt, die bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart met zijn voorkeursstemmen goed was voor vijf van de in totaal vijftien Kamerzetels. Het populaire Kamerlid stapte uit de partij nadat een zeer kritisch memo dat hij voor intern beraad had opgesteld op straat was komen te liggen. Omtzigt, die al maanden ziek thuis zit, beklaagde zich daarin onder meer over tegenwerking en een onveilig werkklimaat.

Rosenthal denkt wel dat het CDA kan meeregeren, ondanks de worstelingen binnen de partij. “Het is natuurlijk minder stabiel dan je zou hopen, maar ik heb nog altijd de hoop dat we met dat blok van VVD, D66 en CDA een kern te pakken hebben voor een komend kabinet”, zegt hij. “Ik verwacht dat binnen het CDA op een bepaald moment de zaken weer op de rails zullen worden gezet.”

Of het CDA gaat meeregeren hangt volgens Rosenthal af van een mogelijk partijcongres. Een initiatief om een extra CDA-congres te houden naar aanleiding van de gebeurtenissen rond Omtzigt kan op genoeg steun rekenen van de leden van de partij. Rosenthal: “De uitkomst kan zijn: we steunen Hoekstra in de lijn om in de coalitie te gaan zitten. Het kan ook een hele andere uitkomst zijn, maar dat ligt aan de leden van die partij.”

Hoekstra: breuk met Omtzigt hoeft niet definitief te zijn

Wat Hoekstra betreft hoeft de breuk met Omtzigt niet definitief te zijn. “Als het alsnog te repareren is, dolgraag. Maar dat heb ik helaas niet in mijn eentje in de hand”, zei hij. Hij benadrukte dat hij en het partijbestuur alles op alles hebben gezet om Omtzigt voor het CDA te behouden. “Maar hij heeft deze keuze gemaakt, en hij is voorlopig ook met ziekteverlof.” Rosenthal verwacht dat Omtzigt “zich aan zijn eigen woord houdt en buiten de partij blijft”.

Uit een peiling van het EenVandaag Opiniepanel blijkt dat de helft van de CDA-stemmers nu een stem op Omtzigt overweegt. Het vertrouwen in partijleider Hoekstra is gekelderd van 90 procent naar 51 procent. Volgens Rosenthal niet de doodsteek voor de formatie. “We zitten nu op het moment van nu. De formatie zal nog wel even duren. Zaken kunnen snel veranderen.”

Rosenthal voelt niets voor minderheidskabinet

En het CDA is hard nodig, denkt Rosenthal. ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers pleitte onlangs voor een minderheidskabinet, maar dat ziet de VVD-prominent niet zitten. “Er zijn veel varianten. Je kunt ook praten over gedoogconstructies, enzovoorts. Een puur minderheidskabinet zou ik niet veel voor voelen, omdat het zou betekenen dat je zowel in de Tweede Kamer als in de Eerste Kamer een meerderheid moet bevechten. Dat is dan één keer te veel”, aldus Rosenthal.

LEES OOK: Extra CDA-congres na vertrek Pieter Omtzigt: ‘Dan moeten ze met de billen bloot’

Door: Peter Visser