Schilderij Kandinsky inzet van strijd tussen Stedelijk en erven

Het schilderij ‘Bild mit Häusern’ van Wassily Kandinsky zorgt voor een hoogoplopend conflict tussen het Stedelijk Museum en de erfgenamen van de oorspronkelijke eigenaren. Al sinds 2012 voeren de erfgenamen een juridische strijd om het werk terug te krijgen, dat in de jaren twintig door de familie is aangeschaft voor zo’n 500 gulden.

De gemeente Amsterdam, officieel eigenaar van het kleurrijke olieverfschilderij, spreekt van ‘mogelijke roofkunst’. De directeur van het Stedelijk Museum, Rein Wolfs, betoogde eind vorig jaar in de rechtbank nog dat het werk ‘ter goede trouw’ is aangeschaft in oktober 1940. Voor 160 gulden belandde het werk in het museum. Volgens Wolfs was dat ‘normaal onder die omstandigheden’.

Momenteel is het werk van de Russisch-Franse expressionist naar schatting zo’n 20 miljoen euro waard. Vorig jaar besliste de rechter uiteindelijk dat het Stedelijk het werk mocht behouden. Daarin volgde de rechter een advies van de restitutiecommissie uit 2018.

Die vond het niet duidelijk wat de reden voor de verkoop van het schilderij door de familie was, omdat er ook voor de inval van de Duitsers al sprake zou zijn van financiële problemen. De erven besloten daarop in beroep te gaan. In De Telegraaf doen zij hun verhaal.

Eind vorig jaar adviseerde een evaluatiecommissie van de Raad van Cultuur minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur) nog om ‘ruimhartig terug te geven’ aan de nabestaanden van Joodse eigenaren.

Verzoeningsgesprek geweigerd

Esther Voet, hoofdredacteur van het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) is momenteel bezig met een essay over roofkunst. In Goedemorgen Nederland zegt zij dit soort situaties te herkennen. “Je ziet het bij meer musea.”

Zo is er momenteel een conflict tussen eisers en het Van Abbemuseum in Eindhoven, ook over een werk van de Russisch-Franse expressionist. Een verzoek van de eisers om een verzoeningsgesprek met de museumleiding werd door het museum geweigerd.

Dat ‘Bild mit Häusern’ in 1940 ‘ter goeder trouw’ werd gekocht, zegt haar weinig. “Je moet je voorstellen dat een heleboel vluchtelingen toen heel snel van hun kunst af moesten, omdat ze bijvoorbeeld moesten betalen voor de onderduik, of door wilden richting de Verenigde Staten.”

Sowieso kan de omgang met mogelijke roofkunst uit de Tweede Wereldoorlog beter, zegt Voet. “Er is een website waar je kan nakijken of een werk roofkunst is, maar dat werkt helemaal niet, dat ligt ontzettend plat.”

LEES OOK: ‘Onderzoek naar geroofd Joods vastgoed vaak onvoldoende’

Door: Redactie