Daders bedreigingen NOS-verslaggevers vaak dezelfde mensen: ‘Komen naar elkaars demonstraties’

Het zijn vaak dezelfde mensen die NOS-verslaggevers bedreigen. Dat zegt verslaggever van de omroep Kysia Hekster donderdagavond in Op1. “Ik zie dezelfde gezichten en ik herken ze ook.” Volgens haar komen de daders vooral uit de hoek van actiegroep Viruswaarheid en waren het eerder vooral “extreme boeren”.

Vandaag nam de NOS een ingrijpend besluit om voortaan onherkenbaar op pad te gaan, vanwege aanhoudende bedreigingen aan het adres van medewerkers. Van de satellietwagens waarmee de NOS op locatie werkt zijn de logo’s afgehaald. “We krijgen steeds vaker te maken met bedreigingen, scheldpartijen en met mensen die de uitzending proberen onmogelijk te maken”, zegt NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff.

De beslissing zorgde voor veel ophef. Gelauff: “We hebben hier een aantal maanden over getwijfeld, maar uiteindelijk gaat het om de veiligheid van collega’s en dan met name om de veiligheid van de technici, die vaak alleen in de auto’s rijden. Ze worden gesneden op de snelweg en krijgen opgestoken vingers. Of mensen remmen hard vlak voor ze. Het is niet alleen wat er gebeurt, maar ook steeds meer de angst dat er wat gebeurt.”

Vanaf vandaag geen NOS-plopkappen en bestickerde auto’s meer, besloot @MarcelGelauff: “Uiteindelijk gaat het om de veiligheid van onze collega’s. De bedreiging speelt al langer, maar het is veel erger geworden. Het lijkt erop dat corona dit versterkt heeft.” #Op1 pic.twitter.com/f4aLJIg9F5

— Op1 (@op1npo) October 15, 2020

Volgens Gelauff spelen de bedreigingen al langer maar is het in korte tijd “erger en erger” geworden. “We hebben het er voor de zomer met de technici over gehad. Zij zeiden toen: ‘laat het zitten. Er zijn wel eens incidenten, maar het gaat best wel’. Het is ook al langer dat we bij grote publieksmanifestaties bewaking meenemen, maar dat we bijna dagelijks hier last van hebben, is in een paar maanden echt heel snel verergerd tot een niet meer aanvaardbaar niveau. Het is niet meer veilig voor collega’s om zo te werken.”

‘Ik herken de gezichten’

De daders zijn vaak dezelfde mensen, zegt Hekster. “Het begon een paar jaar geleden dat wij met bewakers op pad gingen naar voetbalhooligans. Toen ook naar de gele hesjes-demonstraties. Toen kwamen er extreme boeren, die dit soort gedrag vertonen. Nu zijn het mensen van Viruswaarheid. Het zijn dezelfde mensen en ze komen ook naar elkaars demonstraties om hun frustratie, want dat is het vaak, op ons af te reageren.” Dat is krom, zegt ze. “We komen naar demonstraties om verslag te doen dat die mensen zich ongehoord voelen. Dan is de paradox dat je stickers van je wagen moet afhalen, terwijl je mensen juist iets wil laten vertellen.”

“Sommige groeperingen willen toch vooral hun eigen perspectief terugzien en wijzen elk ander perspectief af en willen ook dat je dat perspectief niet uitzendt”, zegt Gelauff. “Daar zullen we natuurlijk nooit naar luisteren. We zullen altijd vanuit onze journalistieke opdracht onze keuzes blijven maken.” Van het commentaar dat de NOS ‘te links’ zou zijn, neemt hij geen aanstoot. “De NOS is een onafhankelijke nieuwsorganisatie die probeert in grote diversiteit verslag te doen van wat er in de wereld gebeurt, en met name in Nederland. Vanuit allerlei perspectieven. Daar doen we iedere dag heel hard ons best voor.”

LEES OOK: NOS haalt logo’s van satellietwagens wegens aanhoudende bedreigingen

Volgens Hekster zwicht de NOS nu voor terreur, maar kan dat niet anders. “Al mijn collega’s maken dit mee en het is heel structureel.” Zelf werd ze donderdag nog slachtoffer van een bedreiging, bij een reportage in een ziekenhuis in Den Haag. “Het was een onverdachte plek. Als je naar demonstraties gaat hou je er standaard rekening mee en weet je ook dat het blijkbaar bij het parket hoort. Nu was ik in een ziekenhuis in een arts aan het interviewen en begon iemand tijdens dat interview te schreeuwen; ‘verrader, NSB’er, fake news’. En hij begon te spugen. Dat maak je steeds vaker mee”, verzucht ze.

Ook politici vaker belaagd

“Het is onacceptabel, neemt toe en is extremer geworden”, zegt minister van Defensie Ank Bijleveld over de bedreigingen. Ze merkt dat ook politici vaker belaagd worden. “Dit is extremisme en het zijn uitwassen en die moeten we bestrijden”, zegt Bijleveld. “Het is zo dat je deze ontwikkeling al een tijd ziet.”

Ook @MinBijleveld ziet steeds vaker extremere demonstranten op en rondom het Binnenhof. Soms kan ze niet lopend naar haar kantoor aan Het Plein in Den Haag, zonder door een menigte demonstranten te moeten. ‘Het is onacceptabel en gaat steeds extremere grenzen over.’ #Op1 pic.twitter.com/vTg8FgtkuY

— Op1 (@op1npo) October 15, 2020

Gisteren schreef Kamervoorzitter Khadija Arib een brandbrief naar de burgemeester van Den Haag Jan van Zanen, waarin zij stelde dat steeds meer Kamerleden zich geïntimideerd voelen door betogers die de afgelopen tijd actievoeren op en rond het Plein in Den Haag. Zij vroeg de burgemeester op te treden.

LEES OOK: ‘Belagen van journalisten, politici en politie heeft niets met demonstreren te maken’

Ook ziekenhuisbestuurder Peter Langenbach herkent zich in het beeld: “Wij zien soms vechtpartijen op de spoedeisende hulp en je hoort vaak dat collega’s onheus worden bejegend door familieleden van patiënten.”

Nederlaag voor NOS en persvrijheid

Gelauff spreekt van een nederlaag voor de NOS en voor de journalistiek. “Als journalistieke organisatie ben je een fundament van de democratie en wil je met open vizier strijden. Het laatste wat je wil is dat je je onzichtbaar maakt.

“Ik hoop dat het helpt”, zegt Gelauff over de maatregel. Hij waarschuwt dat de bedreigingen de democratie en persvrijheid aantasten. “Ik vind het een zorgelijke ontwikkeling. Wat we eraan moeten doen? Als we het antwoord wisten…”

“Het is een nederlaag, maar het maakt ons niet minder strijdbaar”, reageert Hekster. “We willen de straat op om verslag te doen van wat er gebeurt. Dat is belangrijker dan ooit. Maar het is ook belangrijk om te constateren dat dit echt niet kan.”

Door: Peter Visser