‘VOC-wrak komt terug in Nederlandse handen’

Over twee weken begint de grootste en duurste archeologische expeditie uit de Nederlandse geschiedenis. Maar de kostbare lading van het in 1740 vergane VOC schip de Rooswijk was tot afgelopen woensdag voor driekwart eigendom van een Engelse avonturier, die veel geld verdiende aan een eerdere expeditie op het wrak.

Pak stroopwafels en jenever

Vanaf 1 juli zal een team duikers en archeologen voor de kust van Engeland beginnen met het blootleggen van de resten van het schip. In ruil voor een pak stroopwafels, een fles jenever en een stuk Goudse kaas deed de hoogbejaarde avonturier Rex Cowan woensdag in zijn Londense woning afstand van zijn rechten op het schip. Daarna werden nog een aantal zakken zilveren munten volgens de afgesproken formule verdeeld. “Nu Rex Cowan het materiaal voor niets heeft teruggegeven, hoeft er geen historisch materiaal meer verkocht te worden om het werk te financieren”, aldus Martijn Manders, de leider van de expeditie opgelucht, “en zo hoort het ook.”

Wrakken van VOC schepen zijn eigendom van Nederland. Maar kort na de ontdekking van het wrak van de Rooswijk, in de jaren negentig, werd het door het ministerie van Financiën verkocht.De prijs: een kwart van de opbrengst van een duikexpeditie. Avonturier Rex Cowan haalde minstens 66.000 zilveren munten en allerlei historisch belangrijk materiaal naar boven. Een deel van de spullen werd geveild en bracht de miljoenen op. Onbekend is nog wat de precieze opbrengst was. De Nederlandse regering kreeg enkele voorwerpen en munten ter waarde van ‘enkele tonnen’, aldus Manders.

‘Ik doe het niet om de knikkers’

De voormalige eigenaar van De Rooswijk, Rex Cowan wil niet als schatgraver gezien worden.”Mensen denken allemaal dat ik er in zat voor de knikkers, maar dat is niet zo. Het verkopen van een deel van de kostbare lading was simpelweg de enige een manier om dit soort expedities op touw te zetten.” De leider van de huidige expeditie Martijn Manders beaamt dat, maar heeft zich nooit verzoend met die gang van zaken. “Als je de opbrengst van een duikexpeditie bepaalt waar je duikt en wat je zoekt, doe je geen goed onderzoek.”

“De Nederlandse republiek is in de zeventiende eeuw vooral rijk geworden door handel in graan; het wrak van een graanschip zou dus ook heel interessant zijn om te onderzoeken, maar daarbij ga je geen grote hoeveelheden zilver vinden.”

Door: Redactie