Niet iedereen heeft het in de gaten maar de Nederlandse positie in de wereld is betrekkelijk eenzaam geworden. Nu de Britten uit de EU willen stappen en Donald Trump de bijstandsclausule van het NAVO Verdrag relativeert zit Nederland in een lastig parket. In welke coalitie kunnen wij onze belangen eigenlijk nog verdedigen? Dit is een rode draad door de nieuwe serie Weg van de Wereld.
Nederland kan niet meer rekenen op Angelsaksische wereld
Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn Engeland en Amerika de pijlers onder het Nederlandse buitenlandbeleid. Daardoor konden we tijdens de Koude Oorlog de Russen van ons af houden en werden we niet door de Frans-Duitse as vermorzeld. Tegelijkertijd stond Nederland aan de wieg van de Europese gemeenschappelijke markt die onze welvaart tot grote hoogte heeft opgestuwd.
En toen ging het mis. Net op het moment dat de Russische beer weer brult en China en India een plaats onder de zon opeisen kunnen wij niet meer rekenen op de Angelsaksische wereld. De Britten besloten uit de EU te stappen. We zullen zien wat voor Brexit we krijgen nu Premier Theresa May moet samenwerken met een Noord-Ierse partij die Europeser denkt dan de Conservatieven. Het is echter duidelijk dat Den Haag niet meer op Londen kan rekenen om aan de Franse en Duitse macht tegenwicht te bieden. Dat is ernstig. Nederland heeft immers een open economie, verdient zijn welvaart voor een substantieel deel op de gemeenschappelijke markt en heeft bijvoorbeeld weinig op met Frans protectionisme.
Donald Trump weigert NAVO te ondersteunen
Donald Trump heeft onze positie verder ondermijnd. Zijn opmerking dat andere EU-landen een voorbeeld kunnen nemen aan Brexit holt de voor ons land zo belangrijke gemeenschappelijke markt uit. Zijn weigering om openlijk steun te betuigen aan de beroemde bijstandsclausule van het NAVO Verdrag ondermijnt de collectieve verdediging waar onze veiligheid van afhangt.
Wij leven in een uniek tijdsgewricht waarin er dramatische geopolitieke verschuivingen plaatsvinden. Er is dus alle reden om in een zesdelige tv-serie op zoek te gaan naar de nieuwe wereldorde en hoe Nederland daarin overeind kan blijven. Wij ontvangen op het landgoed Vollenhove bij Utrecht zes gasten die daarover hun licht laten schijnen.
De gasten
Sigrid Kaag vertelt hoe zij er in haar hoedanigheid als VN topdiplomate in is geslaagd om de chemische wapens uit Syrië te krijgen. Onze Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders legt uit hoezeer de Nederlandse positie door de uitbreiding van de EU en de NAVO is verzwakt. Hoe denkt hij de Nederlandse belangen nog goed te kunnen verdedigen?
De Belgische oud-premier Guy Verhofstadt komt ook langs. Hij denkt dat uitsluitend een federaal Europa het machtsverval van Europa kan stuiten. Als de Vlamingen en de Walen echter het al niet met elkaar eens worden hoe denkt Verhofstadt de inwoners van Sicilië en die van Beieren te verenigen? Is een federaal Europa niet een stap te ver die juist het draagvlak voor het Europese project nog verder zal uithollen?
We willen ook weten hoe China tegen de wereld aankijkt. De Vlaamse politicoloog Jonathan Holslag die net een boek over China heeft gepubliceerd zullen wij daarover ondervragen. Dat wordt een spannende aflevering want Holslag denkt dat oorlog met China onvermijdelijk is.
Generaal Majoor b.d. Frank van Kappen praat ons bij over de aard van de Russische dreiging. Hij vindt dat Europa zijn defensie heeft verwaarloosd.
Ten slotte komt er ook een Rus langs die het oor heeft van Vladimir Poetin. Sergey Karaganov legt alle schuld bij het Westen. Het Westen heeft Rusland omsingeld en weigert Moskou plaats te laten nemen aan de onderhandelingstafel waarin de spelregels van de nieuwe orde worden bepaald. Hij vreest voor ee nieuwe Koude Oorlog.
Al met al wordt de kijker inzicht geboden in de dramatische geopolitieke ontwikkelingen die het lot van ons land zullen bepalen. Rode draad vormt de vraag hoe Nederland in deze nieuwe wereldorde zijn belangen het beste kan verdedigen. De antwoorden zullen veel kijkers, of zij nu het Europese project een warm hart toedragen of Europa met scepsis aanschouwen, verbazen.
Weg van de Wereld: deze zondag om 6 uur ’s avonds op NPO Radio 1.
Vanaf zaterdag 1 juli ook op tv: NPO2 om 22:35.
Door: Redactie